Ένα βασικό πρόβλημα που εντόπισα είναι πως οι απαντήσεις μας στηρίζονται στις εντυπώσεις μας. Λ.χ., κάποιες ερωτήσεις έχουν τη μορφή: «Πόσο συχνά πιστεύετε ότι στο σχολείο σας λαμβάνει χώρα, μεταξύ των μαθητών, το εξής φαινόμενο». Δεν είναι και ο καταλληλότερος τρόπος μέτρησης, αν και συνηθίζεται στον συγκεκριμένο χώρο έρευνας. Το γιατί είναι ακατάλληλος θα φανεί από την παρακάτω αναλογία: αν θέλεις να μετρήσεις τα κιλά κάποιου, τον βάζεις στη ζυγαριά. Δε ρωτάς 10 ανθρώπους να σκεφτούν πόσο νομίζουν ότι ζυγίζει, χωρίς καν να τον βλέπουν εκείνη τη στιγμή, καταγράφεις τους αριθμούς που σου δίνουν, βγάζεις τον μέσο όρο και τον δίνεις σε έναν γιατρό για να ορίσει τη δοσολογία των φαρμάκων με βάση το υποτιθέμενο σωματικό βάρος του ασθενή. Ποιος θα ήθελε να προσδιοριστεί με τον συγκεκριμένο τρόπο η θεραπευτική του αγωγή; Επειδή οι εντυπώσεις μας είναι επισφαλείς, για αυτόν ακριβώς τον λόγο χρησιμοποιούμε τη ζυγαριά.
Ακόμα όμως κι αν υποθέσουμε ότι οι εντυπώσεις μας είναι ακριβείς ή ότι ενδιαφέρονται τελικά για τις εντυπώσεις μας, και πάλι θα δυσκολευτούμε να συμπληρώσουμε το συγκεκριμένο ερωτηματολόγιο. Αυτό συμβαίνει επειδή οι απαντήσεις που πρέπει να επιλέξουμε είναι ασαφείς. Για παράδειγμα, σε μία ομάδα ερωτήσεων υπάρχουν οι παρακάτω επιλογές:
- Σπάνια ή ποτέ
- Περιστασιακά
- Αρκετά συχνά
- Πολύ συχνά
Τι ακριβώς σημαίνουν αυτοί οι χαρακτηρισμοί; Τι ακριβώς σημαίνει ότι η λεκτική βία συμβαίνει περιστασιακά; Και έστω πως εγώ λέω ότι κρούσματα λεκτικής βίας συμβαίνουν «περιστασιακά» στο σχολείο μου. Γιατί να έχω δίκιο; Μπορεί ένας άλλος συνάδελφος να δει τα ίδια ακριβώς γεγονότα και να θεωρήσει ότι η σωστή απάντηση είναι «αρκετά συχνά». Δεν είναι απίθανο να συμβεί. Π.χ., αν σε ένα σχολείο 200 παιδιών τα 198 παιδιά παίζουν ήσυχα και ένα παιδί στα κρυφά από τους υπόλοιπους μαθητές ασκεί συστηματικά λεκτική βία ολόκληρη τη σχολική χρονιά σε έναν συμμαθητή του, τι ακριβώς πρέπει να επιλέξω; Αν τη βία δεν την ασκεί στα κρυφά αλλά την ασκεί στα φανερά αλλάζει κάτι; Αν ασκούν περισσότερα παιδιά λεκτική βία για πολύ μικρότερο όμως χρονικό διάστημα, π.χ. για 2-3 εβδομάδες, τότε τι επιλέγω; Είναι τελείως ασαφείς οι συγκεκριμένες απαντήσεις και είναι λογικό να σημαίνουν διαφορετικά πράγματα σε διαφορετικούς ανθρώπους.
Δε θα γράψω κάτι άλλο χωρίς να έχω διαβάσει την έρευνα. Ωστόσο, οι δημοσιογράφοι που θα κληθούν να τη σχολιάσουν γνωρίζουν την επιστημονική μεθοδολογία που ακολουθεί ο χώρος της εκπαίδευσης; Γνωρίζουν ότι πρέπει να διαβάσουν και το ερωτηματολόγιο, για να μπορέσουν να την αναλύσουν; Γνωρίζουν ότι δε θα απαντήσουν όλοι οι μαθητές, όλοι οι γονείς κι όλοι οι εκπαιδευτικοί των σχολείων που επιλέχθηκαν, με αποτέλεσμα να μην είμαστε σίγουροι για τα αποτελέσματά της; Νομίζω ότι όλοι ξέρουμε την απάντηση…
Σχόλια