ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΝΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΥ

Τα σχολεία, ως ολόκληρες μονάδες και όχι ατομικά ο κάθε εκπαιδευτικός, αξιολογούνται σε διάφορες χώρες. Αναμενόμενο ήταν η αξιολόγηση να εμφανιστεί και σε εμάς. Δεν πρωτοτυπεί και ποτέ η ελληνική εκπαιδευτική πολιτική. Διαρκώς καινοτομούμε αντιγράφοντας. Στις ελάχιστες περιπτώσεις που προτείνει κάποιος κάτι πραγματικά πρωτότυπο, η ιδέα του καταγγέλλεται ως ανεφάρμοστη στην Ελλάδα...Στην Αγγλία τα σχολεία αξιολογούνται εδώ και χρόνια από τον Ofsted, μία κυβερνητική υπηρεσία. Αυτήν την αξιολόγηση τη χρησιμοποιούν συχνά οι Άγγλοι γονείς για να επιλέξουν το σχολείο των παιδιών τους, ενώ είναι δυνατόν ακόμα και να κλείσουν σχολεία που παρουσιάζουν συστηματικά πολύ χαμηλή αξιολόγηση.Το ερώτημα φυσικά είναι αν αυτή η υπηρεσία κάνει καλά τη δουλειά της. Ένας τρόπος για να το ελέγξουμε είναι να εξετάσουμε αν η ατομική επίδοση του μαθητή εξαρτάται από την ποιότητα του σχολείου. Αν δηλαδή τα καλά σχολεία έχουν συνήθως μαθητές που έχουν υψηλές επιδόσεις, ενώ τα σχολεία που βρίσκονται χαμηλά στη λ…

Το πρόβλημα με την κάμερα ξεκινάει από τη στρεβλή αντίληψη που έχει πολύς κόσμος για το τι είναι η διδασκαλία. Διαφωνώ με την κάμερα όχι γιατί φοβάμαι να με αξιολογήσουν· όποιος θέλει να μου στείλει μήνυμα και να έρθει. Διαφωνώ γιατί ο μαθητής στο σπίτι δε θα μάθει και ταυτόχρονα θα εμποδίσει και τους άλλους μαθητές στην τάξη να μάθουν. 
Γιατί δε θα μάθει ο μαθητής στο σπίτι; Ο πρώτος λόγος είναι ότι οι ανήλικοι δεν είναι ενήλικοι· δεν μπορούν να κάνουν πολλά πράγματα τα οποία τα κάνουμε εμείς με μεγάλη ευκολία. Καθήκον του εκπαιδευτικού είναι να παρέμβει για να καλύψει αυτό το έλλειμμα. Μία από τις παρεμβάσεις είναι να κρατά τους μαθητές προσηλωμένους στο μάθημα. Πώς θα το κάνει αυτό όταν ο μαθητής θα βρίσκεται στο σπίτι; Είναι σίγουρο ότι μετά από ένα χρονικό διάστημα ο μαθητής δε θα τον παρακολουθεί πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, ενώ ο ίδιος μαθητής αν ήταν στην τάξη πιθανότητα θα τον παρακολουθούσε. 
Δεύτερον, το μάθημα στο σχολείο στηρίζεται στην αλληλεπίδραση του εκπαιδευτικού με τον …

Με τα χρόνια γίνεται ρουτίνα η διδασκαλία διαφόρων εννοιών και δεξιοτήτων . Δεν είναι κακό· σου επιτρέπει να αφοσιωθείς σε άλλους τομείς στους οποίους στην παρούσα φάση υστερείς. Με τα χρόνια όμως εμφανίζονται μαθητές που αποδεικνύουν τις ρουτίνες σου ανεπαρκείς και σε αναγκάζουν να βάλεις κάτι άλλο στη θέση τους. Έτσι την έπαθα κι εγώ με τη διδασκαλία της μετατροπής των μεικτών σε κλάσματα και τούμπαλιν. Χρόνια χρησιμοποιούσα οπτικές απεικονίσεις για να κατανοήσουν τη διαδικασία και να μην παπαγαλίζουν τον αλγόριθμο μετατροπής. Ήμουν ευχαριστημένος, μέχρι που σε μια τάξη κάποιοι μαθητές δεν τον μάθαιναν με τίποτα. Συνειδητοποίησα ότι δεν έφταιγε ο αλγόριθμος· αδυνατούσαν να κατανοήσουν τη γραπτή αναπαράσταση του μεικτού και του κλάσματος. Όπως και να τα εξηγούσα, την επόμενη μέρα τα ξεχνούσαν όλα. Δεν είχαν ιδέα τι σήμαινε ο αριθμητής και τι ο παρονομαστής. Επινόησα, επομένως, ένα παραμύθι για να την καταλάβουν. Εννοείται πως δεν απέφυγα την εξάσκηση, αλλά πλέον η γραπτή αναπαράστασ…

Η τελευταία πρακτική που αναλύεται στο βιβλίο Powerful Teaching: Unleash the Science of Learning είναι η μεταγνωστική ανατροφοδότηση (feedback-driven metacognition). Ουσιαστικά σημαίνει δύο πράγματα: Α) Πες στον μαθητή πώς τα πήγε Πρόκειται για την κλασική ανατροφοδότηση. Ο εκπαιδευτικός αναφέρει στον μαθητή πώς τα πάει είτε αμέσως είτε κάποια άλλη στιγμή. Δύο είναι οι αποτελεσματικότεροι τρόποι ανατροφοδότησης: να αναφέρει απλώς ότι η απάντηση είναι σωστή ή λάθος·να εξηγεί γιατί η απάντηση είναι σωστή ή λάθος. Και οι δύο τρόποι είναι σωστοί. Ο πρώτος είναι πιο γρήγορος· ο δεύτερος πιο αποτελεσματικός. Ανάλογα με τον χρόνο που έχεις στη διάθεσή σου τους χρησιμοποιείς. Το σημαντικό είναι να θυμάσαι ότι η ανατροφοδότηση πρέπει να υπάρχει και στις σωστές απαντήσεις. Να λες δηλαδή στον μαθητή ότι απάντησε σωστά, ενίοτε εξηγώντας και το γιατί. Κομβικής σημασίας είναι να εξηγείς συχνά-πυκνά στους μαθητές ότι με τα λάθη μαθαίνουμε και είναι μέρος της μαθησιακής διαδικασίας. Εγώ το έχω και σα…

Η 3η διδακτική πρακτική που αναλύεται στο βιβλίο Powerful Teaching: Unleash the Science of Learning είναι η μεικτή εξάσκηση (interleaving practice). Το κεντρικό σκεπτικό είναι: Δίδαξε μαζί έννοιες ή δεξιότητες που μοιάζουν Π.χ., διδάσκουμε ανάλογα και αντιστρόφως ανάλογα ποσά. Αντί να διδάξουμε τη μία εβδομάδα μόνο τα ανάλογα και την άλλη βδομάδα μόνο τα αντιστρόφως ανάλογα, είναι καλύτερο να τα διδάξουμε ταυτόχρονα από την πρώτη μέρα. Δίνοντας στους μαθητές από την αρχή προβλήματα και των δύο τύπων, τους αναγκάζεις να σκεφτούν τις διαφορές που υπάρχουν και έτσι να κατανοήσουν καλύτερα δύο παρόμοιες αλλά διαφορετικές έννοιες.
Η μεικτή εξάσκηση έχει μελετηθεί εκτεταμένα στα μαθηματικά, μάθημα στο οποίο εφαρμόζεται πολύ εύκολα. Εφαρμόζεται όμως και αλλού. Στο συντακτικό, κάνοντας δύο-τρία συντακτικά φαινόμενα μαζί· στην ορθογραφία επαναλαμβάνοντας λέξεις προηγούμενης ορθογραφίας ή συνδυάζοντας δυο-τρεις διαφορετικούς ορθογραφικούς κανόνες, π.χ., τα ρήματα σε -αίνω και σε -ώνω· στον γρ…

Η δεύτερη πρακτική που αναλύεται στο βιβλίο Powerful Teaching: Unleash the Science of Learning είναι η εκτεταμένη εξάσκηση. Σημαίνει δύο πράγματα: Α) Άπλωνε αντί να συσσωρεύεις τη διδασκαλία Σκέψου ότι είναι Δευτέρα και οι μαθητές γράφουν τεστ την Παρασκευή. Μπορείς να ασχοληθείς μόνο τέσσερις ώρες για να τους προετοιμάσεις για το τεστ. Θα αφιερώσεις τέσσερις ώρες την Πέμπτη ή μία ώρα τη Δευτέρα, μία την Τρίτη, μία την Τετάρτη, μία την Πέμπτη; Ποια είναι η καλύτερη μέθοδος; Η έρευνα λέει η δεύτερη. Να κατανείμεις, να απλώσεις δηλαδή τη διδασκαλία και όχι να την συσσωρεύσεις σε μία μέρα.
Μπορείς να το εφαρμόσεις παντού: όταν θες να διδάξεις προπαίδεια, τις τέσσερις πράξεις, το υποκείμενο, το αντικείμενο, το κατηγορούμενο, τους επιρρηματικούς προσδιορισμούς, προβλήματα στα Μαθηματικά και στις Φυσικές Επιστήμες. Αντί, π.χ., να αφιερώνεις μία ολόκληρη διδακτική ώρα στην προπαίδεια, καλύτερα να εξασκήσεις τους μαθητές ένα πεντάλεπτο κάθε φορά που έχεις Μαθηματικά και μετά να συνεχίσεις με…