Κατά καιρούς διαβάζω συμβουλές καταξιωμένων συγγραφέων σχετικές με το γράψιμο λογοτεχνικών βιβλίων. Οι περισσότερες μπορεί να είναι καλές· δεν μπορώ όμως να φανταστώ πώς είναι δυνατόν να εφαρμοστούν στο σχολείο, ειδικά στο Δημοτικό. Ωστόσο, θεωρώ ότι οι 6 συμβουλές του Τζον Στάινμπεκ έχουν τη δική τους αξία. Τις παραθέτω παρακάτω, περισσότερο διασκευασμένες παρά μεταφρασμένες (η καλή μετάφραση θέλει και ικανότητες που εγώ δεν τις έχω), ενώ παράλληλα γράφω και κάποιες δικές μου σκέψεις.
1. Μην ασχολείσαι με το πότε θα τελειώσεις. Γράφε μια σελίδα την ημέρα, βοηθάει. Θα ξαφνιαστείς μόλις συνειδητοποιήσεις ότι τελείωσες.
Πώς μπορούμε να το υλοποιήσουμε στο Δημοτικό; Προσωπικά, όταν γράφουν λογοτεχνικά κείμενα στις μεγάλες τάξεις, τους αφήνω αρκετό χρόνο για να ολοκληρώσουν το έργο τους. Κάποιος μαθητής μπορεί να γράψει μόνο μια ιστορία, ενώ στον ίδιο χρόνο κάποιος άλλος μπορεί να ολοκληρώσει περισσότερες. Προσπαθώ να δουλέψω με τους ρυθμούς του κάθε παιδιού, χωρίς να τα αγχώνω με προθεσμίες.
2. Γράψε ελεύθερα και όσο πιο γρήγορα μπορείς. Πότε μη διορθώσεις ή μην ξαναγράψεις πριν ολοκληρώσεις το έργο. Συνήθως, είναι δικαιολογίες για να μη συνεχίσεις. Επίσης, αλλοιώνεται η ροή και ο ρυθμός, οι οποίοι προκύπτουν αποκλειστικά από την ασυνείδητη σύνδεση με το υλικό.
Για να είμαι ειλικρινής οι μαθητές του Δημοτικού το έχουν αυτό. Για την ακρίβεια δεν ξανακοιτούν το κείμενο ούτε όταν το τελειώσουν! Πέρα από την αστεία πλευρά δε νομίζω ότι η συγκεκριμένη συμβουλή εφαρμόζεται στο Δημοτικό για δύο λόγους: πρώτον, δεν έχουν την ικανότητα τα παιδιά να έχει ρυθμό το κείμενό τους· δεύτερον, δεν έχουν τις μνημονικές ικανότητες να επεξεργαστούν ένα, τρισέλιδο λ.χ., κείμενο. Τους είναι πιο εύκολο να διορθώνουν μικρά αποσπάσματα. Συχνά δε, όταν γράφουν χωρίς να σταματήσουν, προκύπτουν τόσο ακατανόητα κείμενα που αδυνατούν να τα διορθώσουν.
3. Ξέχασε το κοινό. Πρώτον, το ανώνυμο, απρόσωπο κοινό θα σε τρομοκρατήσει και δεύτερον, αντίθετα με το θέατρο, δεν υπάρχει. Στο γράψιμο το κοινό σου είναι ένας μόνο αναγνώστης. Μερικές φορές με βοηθάει να διαλέγω ένα άτομο, ένα πραγματικό άτομο που ξέρω ή ένα φανταστικό, και να γράφω γι' αυτό.
Αυτό δεν το έχω δοκιμάσει, δεν το έχω σκεφτεί, δεν το έχω δει γραμμένο και πουθενά αλλού. Μ' αρέσει όμως! Πιστεύω ότι μπορεί να δουλέψει, ειδικά αν αυτό το άτομο είναι πραγματικό και διαβάσει το τελικό έργο.
4. Αν μια σκηνή ή ένα κομμάτι σε κουράζει και ακόμα το θες, προσπέρασέ το και συνέχισε. Όταν θα έχεις τελειώσει όλο το έργο, επίστρεψε και μπορεί να συνειδητοποιήσεις ότι σε κούρασε γιατί δεν άνηκε εκεί πέρα.
Μου θυμίζει μια παραπλήσια συμβουλή από επιμελητές κειμένων: Αν κάτι σε παιδεύει, σβήσ' το! Πιστεύω ότι μπορεί να εφαρμοστεί πολύ εύκολα και δεν αφορά μόνο τη Λογοτεχνία, αλλά όλα τα κειμενικά είδη.
5. Πρόσεξε τη σκηνή που την αγαπάς τόσο πολύ, περισσότερο και από το υπόλοιπο έργο. Συνήθως είναι εκτός θέματος.
Μπορεί να είναι και πηγή έμπνευσης για κάτι άλλο. Πάντως τα παιδιά μπορούν πολύ εύκολα να παρασυρθούν και να αλλάξουν πορεία. Απαιτείται συστηματική εκπαίδευση για να μη λοξοδρομούν, κυρίως στα μη λογοτεχνικά κείμενα.
6. Αν χρησιμοποιείς διάλογο, πες τον δυνατά όταν τον γράφεις. Μόνο τότε θα μοιάζει με αυθεντικό προφορικό λόγο.
Ούτε αυτό το έχω δοκιμάσει, αλλά μου φαίνεται έξοχη πρακτική! Από την εμπειρία μου φαίνεται ότι τα παιδιά του Δημοτικού διευκολύνονται πολύ στη διόρθωση του γραπτού τους όταν το διαβάζουν μεγαλόφωνα τα ίδια ή κάποιος άλλος. Επομένως, δεν μπορώ να φανταστώ γιατί να μη δουλεύει και με τον διάλογο.
1. Μην ασχολείσαι με το πότε θα τελειώσεις. Γράφε μια σελίδα την ημέρα, βοηθάει. Θα ξαφνιαστείς μόλις συνειδητοποιήσεις ότι τελείωσες.
Πώς μπορούμε να το υλοποιήσουμε στο Δημοτικό; Προσωπικά, όταν γράφουν λογοτεχνικά κείμενα στις μεγάλες τάξεις, τους αφήνω αρκετό χρόνο για να ολοκληρώσουν το έργο τους. Κάποιος μαθητής μπορεί να γράψει μόνο μια ιστορία, ενώ στον ίδιο χρόνο κάποιος άλλος μπορεί να ολοκληρώσει περισσότερες. Προσπαθώ να δουλέψω με τους ρυθμούς του κάθε παιδιού, χωρίς να τα αγχώνω με προθεσμίες.
2. Γράψε ελεύθερα και όσο πιο γρήγορα μπορείς. Πότε μη διορθώσεις ή μην ξαναγράψεις πριν ολοκληρώσεις το έργο. Συνήθως, είναι δικαιολογίες για να μη συνεχίσεις. Επίσης, αλλοιώνεται η ροή και ο ρυθμός, οι οποίοι προκύπτουν αποκλειστικά από την ασυνείδητη σύνδεση με το υλικό.
Για να είμαι ειλικρινής οι μαθητές του Δημοτικού το έχουν αυτό. Για την ακρίβεια δεν ξανακοιτούν το κείμενο ούτε όταν το τελειώσουν! Πέρα από την αστεία πλευρά δε νομίζω ότι η συγκεκριμένη συμβουλή εφαρμόζεται στο Δημοτικό για δύο λόγους: πρώτον, δεν έχουν την ικανότητα τα παιδιά να έχει ρυθμό το κείμενό τους· δεύτερον, δεν έχουν τις μνημονικές ικανότητες να επεξεργαστούν ένα, τρισέλιδο λ.χ., κείμενο. Τους είναι πιο εύκολο να διορθώνουν μικρά αποσπάσματα. Συχνά δε, όταν γράφουν χωρίς να σταματήσουν, προκύπτουν τόσο ακατανόητα κείμενα που αδυνατούν να τα διορθώσουν.
3. Ξέχασε το κοινό. Πρώτον, το ανώνυμο, απρόσωπο κοινό θα σε τρομοκρατήσει και δεύτερον, αντίθετα με το θέατρο, δεν υπάρχει. Στο γράψιμο το κοινό σου είναι ένας μόνο αναγνώστης. Μερικές φορές με βοηθάει να διαλέγω ένα άτομο, ένα πραγματικό άτομο που ξέρω ή ένα φανταστικό, και να γράφω γι' αυτό.
Αυτό δεν το έχω δοκιμάσει, δεν το έχω σκεφτεί, δεν το έχω δει γραμμένο και πουθενά αλλού. Μ' αρέσει όμως! Πιστεύω ότι μπορεί να δουλέψει, ειδικά αν αυτό το άτομο είναι πραγματικό και διαβάσει το τελικό έργο.
4. Αν μια σκηνή ή ένα κομμάτι σε κουράζει και ακόμα το θες, προσπέρασέ το και συνέχισε. Όταν θα έχεις τελειώσει όλο το έργο, επίστρεψε και μπορεί να συνειδητοποιήσεις ότι σε κούρασε γιατί δεν άνηκε εκεί πέρα.
Μου θυμίζει μια παραπλήσια συμβουλή από επιμελητές κειμένων: Αν κάτι σε παιδεύει, σβήσ' το! Πιστεύω ότι μπορεί να εφαρμοστεί πολύ εύκολα και δεν αφορά μόνο τη Λογοτεχνία, αλλά όλα τα κειμενικά είδη.
5. Πρόσεξε τη σκηνή που την αγαπάς τόσο πολύ, περισσότερο και από το υπόλοιπο έργο. Συνήθως είναι εκτός θέματος.
Μπορεί να είναι και πηγή έμπνευσης για κάτι άλλο. Πάντως τα παιδιά μπορούν πολύ εύκολα να παρασυρθούν και να αλλάξουν πορεία. Απαιτείται συστηματική εκπαίδευση για να μη λοξοδρομούν, κυρίως στα μη λογοτεχνικά κείμενα.
6. Αν χρησιμοποιείς διάλογο, πες τον δυνατά όταν τον γράφεις. Μόνο τότε θα μοιάζει με αυθεντικό προφορικό λόγο.
Ούτε αυτό το έχω δοκιμάσει, αλλά μου φαίνεται έξοχη πρακτική! Από την εμπειρία μου φαίνεται ότι τα παιδιά του Δημοτικού διευκολύνονται πολύ στη διόρθωση του γραπτού τους όταν το διαβάζουν μεγαλόφωνα τα ίδια ή κάποιος άλλος. Επομένως, δεν μπορώ να φανταστώ γιατί να μη δουλεύει και με τον διάλογο.
Σχόλια