Είχα να διδάξω την ενότητα ΦΕ4 στη σελίδα 174 στα Φυσικά της Ε΄. Όπως φαίνεται κι από την εικόνα έπρεπε να κατασκευαστεί μια περίεργη κατασκευή, ένα αυτοσχέδιο δυναμόμετρο.
Δεν είναι κάτι δύσκολο να κατασκευαστεί, μα θέλει τον χρόνο του· κι εγώ δεν είχα για να βρω τα κατάλληλα υλικά. Ξεχάστηκα κιόλας, το βαριόμουν... πώς θα την σκαπούλαρα;
Μια λύση ήταν το βίντεο. Όλο και κάποιο θα υπήρχε. Αλλά είμαι της αρχής πως, αν μπορούν να κάνουν κάτι οι μαθητές με τα χέρια τους, να το κάνουν. Αυτό είναι η Φυσική, έχει και περισσότερη πλάκα. Άρα, αυτή η λύση αποκλείστηκε.
Σκέφτηκα να φτιάξουν ένα πιο απλό δυναμόμετρο —ένας χάρακας, ένα λάστιχο και τελειώσαμε—, μα μου φαινόταν φτωχό. Σαν να παραδεχόμουν την αβλεψία μου.
Όταν για κάποιο λόγο δεν μπορείς να προετοιμάσεις ένα μάθημα, προετοιμάζεις ένα άλλο! Πολύ απλό. Και γιατί να τους δώσω οδηγίες για να φτιάξουν ένα δυναμόμετρο; Γιατί να μην το δημιουργήσουν τα ίδια τα παιδιά από το μηδέν, δίχως βοήθεια; Αυτό δεν κάνουν εξάλλου και οι Φυσικοί; Μόνοι τους έφτιαξαν το δυναμόμετρο, άρα μόνα τους έπρεπε να το κάνουν τα παιδιά.
Οπότε την επόμενη ημέρα, άνετος κι ωραίος, τους έθεσα το εξής ερώτημα:
«Το ύψος το μετράμε με τον χάρακα, το βάρος με τη ζυγαριά, τον χρόνο με το ρολόι. Πώς μετράμε τη δύναμη; Θα σας δώσω έναν χάρακα, ένα λάστιχο, ένα κομμάτι σπάγγο, ένα μολύβι, μια γόμα σε κάθε ομάδα. Θα χρησιμοποιήσετε κάποια από αυτά τα υλικά για να φτιάξετε ένα όργανο που θα μετράει τη δύναμη.»
Τα παιδιά με κοιτάζαν και τα κοίταζα. Χώνεψαν ότι δε χρειάζεται να χρησιμοποιήσουν όλα τα υλικά· χώνεψαν ότι πρέπει να το δημιουργήσουν. Έπεσαν με τα μούτρα. Δε θα σας πω ψέμματα· μια ομάδα έφτιαξε το δυναμόμετρο με το λάστιχο και τον χάρακα όπως στην παραπάνω εικόνα. Μα ένα λάθος με ενθουσίασε περισσότερο: μια ομάδα ένωσε με το λαστιχάκι 2 μολύβια και αυτό ήταν το δυναμόμετρό της. Ο πιο δυνατός τέντωνε περισσότερο το λαστιχάκι.
Κι εδώ ξεκίνησε το ζουμί: «Ποιο είναι καλύτερο δυναμόμετρο; Αυτό με τον χάρακα και το λάστιχο ή αυτό με τα 2 μολύβια και το λαστιχάκι;». Με τα πολλά καταλάβαμε ότι οι μετρήσεις καλό είναι να έχουν αριθμούς. Κι εγώ κατάλαβα ότι μπορώ να σχεδιάζω διαφορετικά τα μαθήματα των Φυσικών Επιστημών κι όλοι να περνάμε καλύτερα.
Δεν είναι κάτι δύσκολο να κατασκευαστεί, μα θέλει τον χρόνο του· κι εγώ δεν είχα για να βρω τα κατάλληλα υλικά. Ξεχάστηκα κιόλας, το βαριόμουν... πώς θα την σκαπούλαρα;
Μια λύση ήταν το βίντεο. Όλο και κάποιο θα υπήρχε. Αλλά είμαι της αρχής πως, αν μπορούν να κάνουν κάτι οι μαθητές με τα χέρια τους, να το κάνουν. Αυτό είναι η Φυσική, έχει και περισσότερη πλάκα. Άρα, αυτή η λύση αποκλείστηκε.
Σκέφτηκα να φτιάξουν ένα πιο απλό δυναμόμετρο —ένας χάρακας, ένα λάστιχο και τελειώσαμε—, μα μου φαινόταν φτωχό. Σαν να παραδεχόμουν την αβλεψία μου.
Όταν για κάποιο λόγο δεν μπορείς να προετοιμάσεις ένα μάθημα, προετοιμάζεις ένα άλλο! Πολύ απλό. Και γιατί να τους δώσω οδηγίες για να φτιάξουν ένα δυναμόμετρο; Γιατί να μην το δημιουργήσουν τα ίδια τα παιδιά από το μηδέν, δίχως βοήθεια; Αυτό δεν κάνουν εξάλλου και οι Φυσικοί; Μόνοι τους έφτιαξαν το δυναμόμετρο, άρα μόνα τους έπρεπε να το κάνουν τα παιδιά.
Οπότε την επόμενη ημέρα, άνετος κι ωραίος, τους έθεσα το εξής ερώτημα:
«Το ύψος το μετράμε με τον χάρακα, το βάρος με τη ζυγαριά, τον χρόνο με το ρολόι. Πώς μετράμε τη δύναμη; Θα σας δώσω έναν χάρακα, ένα λάστιχο, ένα κομμάτι σπάγγο, ένα μολύβι, μια γόμα σε κάθε ομάδα. Θα χρησιμοποιήσετε κάποια από αυτά τα υλικά για να φτιάξετε ένα όργανο που θα μετράει τη δύναμη.»
Τα παιδιά με κοιτάζαν και τα κοίταζα. Χώνεψαν ότι δε χρειάζεται να χρησιμοποιήσουν όλα τα υλικά· χώνεψαν ότι πρέπει να το δημιουργήσουν. Έπεσαν με τα μούτρα. Δε θα σας πω ψέμματα· μια ομάδα έφτιαξε το δυναμόμετρο με το λάστιχο και τον χάρακα όπως στην παραπάνω εικόνα. Μα ένα λάθος με ενθουσίασε περισσότερο: μια ομάδα ένωσε με το λαστιχάκι 2 μολύβια και αυτό ήταν το δυναμόμετρό της. Ο πιο δυνατός τέντωνε περισσότερο το λαστιχάκι.
Κι εδώ ξεκίνησε το ζουμί: «Ποιο είναι καλύτερο δυναμόμετρο; Αυτό με τον χάρακα και το λάστιχο ή αυτό με τα 2 μολύβια και το λαστιχάκι;». Με τα πολλά καταλάβαμε ότι οι μετρήσεις καλό είναι να έχουν αριθμούς. Κι εγώ κατάλαβα ότι μπορώ να σχεδιάζω διαφορετικά τα μαθήματα των Φυσικών Επιστημών κι όλοι να περνάμε καλύτερα.
Σχόλια