Μύθοι και αλήθειες για τη δημιουργικότητα


Όπως αναφέρω και στο βιβλίο μου, κατά τη γνώμη μου η δημιουργική σκέψη πάει χέρι-χέρι με την κριτική σκέψη. Πολλές φορές πρέπει να είμαστε δημιουργικοί όταν κρίνουμε κάτι και από την άλλη η κριτική σκέψη είναι αυτή που θα μας πει αν κάτι είναι όντως δημιουργικό. 

Ωστόσο, αν και πολύ συχνά στην εκπαίδευση αναφερόμαστε στην ανάγκη να αναπτυχθεί η δημιουργική σκέψη στους μαθητές, σπάνια συναντάς αναλύσεις για το τι είναι η δημιουργική σκέψη. Με αφορμή αυτή την έρευνα θα αναφέρω επιγραμματικά μερικούς μύθους για τη δημιουργικότητα, πολλοί από τους οποίους κυριαρχούν σίγουρα και στην Ελλάδα, αλλά και κάποιες αλήθειες, όπως προκύπτουν αυτήν τη στιγμή από την επιστημονική έρευνα. 

Στο άρθρο υπάρχουν πολλοί μύθοι αλλά και πολλές αλήθειες. Οι συγγραφείς παρέχουν ενδεικτική βιβλιογραφική τεκμηρίωση για όλα αυτά. Εγώ παρουσιάζω ένα μέρος, ό,τι θεωρώ πως έχει μεγαλύτερη σχέση με την εκπαίδευση. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να διαβάσετε το ίδιο το άρθρο και τη βιβλιογραφία στην οποία παραπέμπει. Για μένα είναι καλό να το κάνετε γιατί οι μύθοι που αναφέρονται παρακάτω είναι βαθιά ριζωμένοι και δεν περιμένω να συμφωνήσετε με αυτά που αναφέρει το άρθρο διαβάζοντας μόνο την ανάρτησή μου. Κανείς μας δεν αλλάζει έτσι εύκολα γνώμη. 

Α) Πιθανότατα αυτός είναι ο πιο διαδεδομένος μύθος σε όλον τον κόσμο. Το brainstorming δεν είναι αποδοτικός τρόπος παραγωγής νέων ιδεών. Το να καθίσουμε δηλαδή όλοι σε μία ομάδα και ο καθένας να λέει δυνατά την ιδέα του στην πραγματικότητα καταπνίγει την παραγωγή ιδεών. Προτιμότερο είναι το κάθε μέλος της ομάδας μόνο του, σιωπηλά, χωρίς να αλληλεπιδρά ή να επικοινωνεί με τα άλλα μέλη, να καταγράψει όσες ιδέες έχει και έπειτα ο ένας μετά τον άλλον να πουν τις ιδέες που έχουν γράψει. 

Β) Ακολουθούν τρεις μύθοι που έχουν σχέση με τη γνώση και την ανάγκη ανάπτυξής της στο σχολείο. Μύθος είναι ότι τα παιδιά είναι πιο δημιουργικά από τους ενηλίκους. Μύθος είναι ότι το σχολείο καταπνίγει τη δημιουργικότητα. Μύθος είναι ότι η δημιουργικότητα προέρχεται από μία έμπνευση της στιγμής. Στην πραγματικότητα για να γίνεις δημιουργικός πρέπει να έχεις πολλές γνώσεις τις οποίες έχεις αποκτήσει μέσα από πολυετή σκληρή δουλειά. Η δημιουργικότητα είναι ένας καινούριος συνδυασμός διάφορων πληροφοριών που ήδη υπάρχουν στη μνήμη μας. Θεμέλιό της δηλαδή, όπως και της κριτικής σκέψης, είναι η γνώση. Δίχως αυτήν είναι αδύνατον να φτιάξεις κάτι καινούριο και ταυτόχρονα χρήσιμο ή κατάλληλο. 

Γ) Τέλος, η δημιουργικότητα δεν ταυτίζεται με τις τέχνες. Αφορά οποιαδήποτε δραστηριότητα του ανθρώπου. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν και οι συγγραφείς του άρθρου, δημιουργικότητα υπάρχει ακόμα και στο έγκλημα. Δεν είναι δυνατόν να γνωρίσει κάποιος το έργο του Αϊνστάιν και να πει ότι δεν είναι μία απίστευτα δημιουργική δουλειά, πιθανότατα πιο δημιουργική από οποιοδήποτε έργο τέχνης. Άρα, η δημιουργική σκέψη στο σχολείο πρέπει να καλλιεργηθεί σε όλα τα μαθήματα και όχι να θεωρείται προνόμιο των καλλιτεχνικών μαθημάτων.

Σχόλια

Ο χρήστης Met Kous είπε…
Θα συμφωνήσω κι ας μην έχω διαβάσει το πρωτότυπο άρθρο. Όχι γιατί το άρθρο σου, Γιάννη, κατάφερε να μου αλλάξει γνώμη, αλλά γιατί αυτά πίστευα κι εγώ χωρίς όμως κάποια επιστημονική τεκμηρίωση. Ας πούμε ότι έχω επιρροές από την εκπαίδευση που έχω πάρει, η οποία όμως χαρακτηρίζεται σήμερα συντηρητική (και έτσι ήταν, αλλά δεν είναι και για πέταμα), αν σκεφτεί κανείς ότι μιλάμε για τις δεκαετίες του 60 και 70 στην Ελλάδα, στο δημόσιο σχολείο εννοείται. Χαίρομαι που υπάρχουν τέτοιοι ερευνητές.
Ο χρήστης Γιάννης Μιχαηλίδης είπε…
Οι λέξεις προοδευτικός και συντηρητικός έχουν χάσει το νόημά τους. Ειδικά, όσον αφορά την εκπαίδευση, αυτό που έχει νόημα είναι αν κάτι είναι αποτελεσματικό ή αναποτελεσματικό και υπό ποιες συνθήκες.