Πώς να διδάξεις στο Δημοτικό ότι από μικρό δείγμα δεν προκύπτουν ασφαλή συμπεράσματα

Κάποια στιγμή είχα, από όσο μπορώ να θυμηθώ, την εξής στιχομυθία στο φέισμπουκ:

    Εγώ: πώς ξέρεις ότι η σημερινή νεολαία δε μιλά σωστά ελληνικά;

    Άλλος: έχω τρία παιδιά και ανίψια.

Προφανώς μπορείς να πεις ότι το δείγμα είναι εξαιρετικά μικρό, επομένως δεν είναι δυνατόν να καταλήξεις σε κανένα συμπέρασμα. Το θέμα όμως είναι ότι πάρα πολλοί άνθρωποι δεν έχουν διδαχτεί τι σημαίνει δείγμα στην επιστήμη και δεν μπορείς να το εξηγήσεις μέσω του φέισμπουκ. 

Παρά ταύτα, επειδή είμαι δάσκαλος, με ενδιαφέρει να δω πώς μπορώ να το διδάξω στο Δημοτικό. Δεν είναι δυνατόν φυσικά να διδάξεις όλη την έννοια του αντιπροσωπευτικού δείγματος· μπορείς όμως να βοηθήσεις τους μαθητές να κατανοήσουν ότι δε στέκουν παρόμοια συμπεράσματα. 

Υπάρχουν σε διάφορα μαθήματα έρευνες με ερωτηματολόγια. Φέτος που έχω Δ΄ έχω κάνει κάποιες από αυτές με δείγμα την τάξη μου. Μία από τις ερωτήσεις που τους κάνω, μόλις τελειώσουμε, είναι αν τα συμπεράσματα που βγάλαμε ισχύουν για όλα τα παιδιά της Ελλάδας. Οι μαθητές μου έχουν αρχίσει να κατανοούν ότι δε γίνεται να ισχύει κάτι τέτοιο, γιατί είναι πολύ πιθανό άλλα παιδιά σε άλλες περιοχές της Ελλάδας να απαντήσουν τελείως διαφορετικά. Μόνο αν ρωτήσουμε όλα τα παιδιά θα είμαστε σίγουροι. Το έχω αφήσει εκεί. Δεν έχω δοκιμάσει να τους εξηγήσω ότι μία λύση είναι το αντιπροσωπευτικό δείγμα, αφού δεν έχουν διδαχτεί πιθανότητες. Ωστόσο, από ό,τι βλέπω, αρκεί, είναι ένα καλό ξεκίνημα τέλος πάντων, για να μην πείθονται με αντίστοιχα επιχειρήματα.

Τους έθεσα και την ερώτηση που έθεσα στον συνομιλητή μου στο φέισμπουκ. Το έπιασαν αμέσως 2-3 πιτσιρίκια και, μόλις το είπαν, συμφώνησαν και τα υπόλοιπα· ότι δεν είναι δυνατόν με βάση τα παιδιά και τα ανίψια σου να μιλάς για όλη τη νεολαία της Ελλάδας. Τους έκανε μάλιστα μεγάλη εντύπωση που δεν το καταλάβαινε αυτό ένας μεγάλος. Όταν μεγαλώσουν θα τους κάνουν πολλά ακόμα εντύπωση…

Βιβλιογραφία

Μιχαηλίδης, I. (2020). Διδάσκοντας την κριτική σκέψη στο δημοτικό σχολείο: Πράξη και θεωρία. Επίκεντρο.


Σχόλια