Χύδην γνώση*

Διαθεματικότητα – Σχέδια Εργασίας. Δύο έννοιες που ομολογουμένως έχουν κατακλύσει τα αναλυτικά μας προγράμματα. Συνοψίζοντας, θα λέγαμε ότι πρόκειται για μια αντιστροφή των παραδοσιακών πρακτικών ταξινόμησης της γνώσης και διδακτικής. Αντί να οργανώνεται το μάθημα με βάση κάποιον επιστημονικό κλάδο (μαθηματικά, χημεία, φυσική κ.τ.λ.), η διδασκαλία περιστρέφεται γύρω από κάποιο θέμα (το νερό, την πόλη, το χωριό κ.τ.λ.). Εν συνεχεία αναλύεται σε διάφορα υποθέματα με βάση είτε κάποιες θεωρίες νοημοσύνης είτε τα παραδοσιακά μαθήματα του αναλυτικού προγράμματος.

Έτσι, αν επιλεγεί το θέμα του νερού, ο μαθητής μπορεί να καταπιαστεί με τα εξής υποθέματα: με τη μέτρηση και τον υπολογισμό του όγκου του νερού (μαθηματικά)∙ την παρουσία του νερού στην ελληνική παιδική λογοτεχνία, τις παράγωγες λέξεις (γλώσσα)∙ την αξιοποίηση του νερού από τον άνθρωπο (ιστορία – φυσικές επιστήμες)∙ με τα ποτάμια, τις λίμνες, τις θάλασσες (βιολογία – οικολογία – γεωγραφία) κ.ο.κ. Μ’ αυτόν τον τρόπο θεωρείται ότι ξεπερνιούνται τα προβλήματα που συνοδεύουν τα παραδοσιακά αναλυτικά προγράμματα και οι μαθητές εμβαθύνουν στην κατανόηση των διεπιστημονικών συσχετίσεων.

Η κριτική μου σ’ αυτήν την προσέγγιση της γνώσης αλλά και της μάθησης είναι απλή. Πρόκειται για κάτι που δε συμβαίνει στον κόσμο των ενηλίκων. Είναι μια τεχνητή πραγματικότητα που υφίσταται μόνο στους χώρους του σχολείου. Στην πράξη ασχολούμαστε με προβλήματα που ζητούν λύση και όχι με θέματα που αυθαίρετα εξακτινώνονται.

Κλασικό παράδειγμα αποτελεί η ανακάλυψη ότι η χολέρα μεταδίδεται από το νερό και όχι από τον αέρα. Ο γιατρός John Snow που το απέδειξε δε στηρίχθηκε στην τότε μεθοδολογία της ιατρικής αλλά στα μαθηματικά, και συγκεκριμένα στη στατιστική, όχι όμως επειδή έπρεπε να προσεγγίσει την ασθένεια της χολέρας από διάφορες πλευρές, οι οποίες με τη σειρά τους υπαγορεύονταν από το τότε αναλυτικό πρόγραμμα, αλλά γιατί πίστευε πως μ’ αυτόν τον τρόπο θα έβρισκε την αιτία της ασθένειας. Έτσι, αν και έλυσε ένα ιατρικό πρόβλημα προσφεύγοντας στα μαθηματικά, ουδόλως ασχολήθηκε με τα παράγωγα του ουσιαστικού χολέρα ή με την ιστορία των τόπων που επλήγησαν από την ασθένεια, όπως πολύ πιθανόν να συνέβαινε σε μια διαθεματική προσέγγιση στο σχολείο.

Εδώ ακριβώς βρίσκεται και η θεμελιώδης διαφορά. Η πολύπλευρη – διεπιστημονική προσέγγιση υπαγορεύεται από το πρόβλημα και όχι από το αναλυτικό πρόγραμμα ή κάποια θεωρία νοημοσύνης. Το πρόβλημα καθορίζει ποιες εκφάνσεις του ανθρωπίνου πνεύματος θα κληθούν κάθε φορά για την επίλυσή του. Αυτό δε που φαίνεται ωραίο στα παιδιά, αγγίζει τη γελοιότητα στον πραγματικό κόσμο. Φανταστείτε τους ερευνητές για το AIDS να ασχολούνται με τη συγγραφή θεατρικών κειμένων γύρω από το σύνδρομο ανοσολογικής ανεπάρκειας με στόχο την ολόπλευρη αντιμετώπιση του θέματος «AIDS».

Φυσικά, δεν αρνούμαι την ανάγκη ανάδειξης της διεπιστημονικής προσέγγισης στα παιδιά. Αυτό που καυτηριάζω είναι η αφύσικη εκδήλωσή της μέσα στους χώρους του ελληνικού σχολείου.


* Η σκόρπια γνώση, η ασύνδετη, η γνώση άνευ μορφής. Γνώση επομένως που δεν θα μπορέσει πότε της να οδηγήσει σε ανθρώπους μορφωμένους.

Σχόλια

Ο χρήστης Xrysostomos είπε…
Άρα, αν κατάλαβα καλά, προτιμάς μια "προβληματική" προσέγγιση.

"Προβληματική" την ονομάζω, με την έννοια η διδασκαλία να στήνεται γύρω από κάποιο "πρόβλημα", πραγματικό ή φανταστικό (πχ. καταπολέμηση αρρώστιας). Και στη συνέχεια, αν η λύση του προβλήματος το απαιτεί, η διδασκαλία να απευθύνεται προς είδη γνώσης πέραν της επιστημονικής;

Σωστά;
Ο χρήστης Γιάννης Μιχαηλίδης είπε…
Σωστά.

Γενικά προτιμώ οι προσεγγίσεις του σχολείου να είναι ρεαλιστικές, δηλαδή να προσομοιώνουν την πραγματικότητα που αντιμετωπίζουμε όλοι μας σαν ενήλικοι. Κανείς μας δε δουλεύει με τους τρόπους που υπαγορεύονται από τη μέθοδο Project εκτός από τους εκπαιδευτικούς. Δε θα ξεχάσω στο πανεπιστήμιο την απέχθεια των καθηγητών για την έκθεση ιδεών. Τόσα χρόνια στο σχολείο έγραφα για να μπω στο πανεπιστήμιο και να διαπιστώσω πως όλη αυτή η προετοιμασία δε μου πρόσφερε τίποτα σε σχέση με τις επιστημονικές εργασίες.
Ο χρήστης Xrysostomos είπε…
Σύμφωνοι, να είναι οι προσεγγίσεις ρεαλιστικές.

Διαφωνώ όμως στο εξής:

"Τόσα χρόνια στο σχολείο έγραφα για να μπω στο πανεπιστήμιο και να διαπιστώσω πως όλη αυτή η προετοιμασία δε μου πρόσφερε τίποτα σε σχέση με τις επιστημονικές εργασίες."

Όσο σχέση έχει η μέθοδος project με το πώς μαθαίνει ο καθένας μας, άλλη τόση σχέση με αυτό έχει και το πώς δουλεύει η σκέφτεται ένας επιστήμονας.

[Δεν είδες το βίντεο του Robinson; λέει κάποια πράγματα με τα οποία συμφωνώ:
http://didaskw.blogspot.com/2008/03/blog-post_20.html
]

Θέλω να πω, ας μην έχουμε σαν πρότυπο το πώς μαθαίνει ένας "ειδικός", αλλά το πώς μαθαίνουμε όλοι μας.

Και μάλιστα, να προσπαθούμε πού και πού να φτάσουμε στο πώς σκέφτονται τα παιδιά.

Αυτό είναι το πρότυπο...
Ο χρήστης ο δυσλεξικός δάσκαλος είπε…
Καλημέρα, Οδυσσέα! Σε θεωρητικό επίπεδο δε μου φαινεται κακή ιδέα. Προσπαθούμε να δούμε το ίδιο θέμα από πολλές πλευρές. Έτσι το αντιλαμβάνομαι. Για παράδειγμα , ο Ήλιος δεν είναι μόνο Μελέτη Περιβάλλοντος , είναι και Μυθολογία , είναι και Λογοτεχνία. Μερικές φορές μπορεί κάποια προσέγγιση να είναι "τραβηγμένη από τα μαλλιά" αλλά αυτό δε σημαίνει ότι όλες είναι το ίδιο. Στο παράδειγμα για το AIDS, θα μπορουσαν κάποιοι να γράψουν ένα θεατρικό έργο για να ευαισθητοποιήσουν τον κόσμο ή να παρουσιάσουν με στατιστικά στοιχεία(μαθηματικά) πόσους και ποιους πλήττει ή να παρουσιάσουν την ιστορία της ασθένειας. Δεν είναι απαραίτητο να τα κάνει όλα αυτά ένας άνθρωπος αλλά μια ομάδα ανθρώπων με κοινό στόχο. Μην ξεχνάς εξάλλου ότι οι μαθητές μας δεν είναι εξειδικευμένοι επιστήμονες εργαστηρίου και χρειάζεται να μπορούν να δουν σφαιρικά ένα θέμα. Στην καθημερινή ζωή όλες οι επιστήμες συνυπάρχουν.
Ο χρήστης ο δυσλεξικός δάσκαλος είπε…
Ουπς! Μόλις είδα και το δεύτερο σχόλιο του Χρυσόστομου και θα συμφωνήσω!
Ο χρήστης Γιάννης Μιχαηλίδης είπε…
Καταρχήν στην Ελλάδα δε νομίζω πως η εκπαίδευση προσπαθεί να φτιάξει επιστήμονες. Μακάρι να προσπαθούσε, γιατί τουλάχιστον τότε θα είχε ένα στόχο, έστω και μονομερή, αλλά δεν το βλέπω.

Δεύτερον δεν αρνούμαι την διεπιστημονική προσέγγιση ή τις όποιες ερμηνείες και διδακτικές προσεγγίσεις εφαρμόζει ο κάθε εκπαιδευτικός στην τάξη του προκειμένου να την πετύχει. Απλώς ασκώ κριτική σε μια θεωρητική προσέγγιση όπως έχει εκφραστεί στην Ελλάδα κυρίως μέσω του Ματσαγγούρα.

Τρίτον εννοείται πως το σχολείο δεν πρέπει να βγάζει μόνο επιστήμονες. Πρέπει όμως την μερίδα των μαθητών που προετοιμάζει για το πανεπιστήμιο να της δίνει τα απαραίτητα προσόντα και να μην την εξοντώνει πνευματικά μέσω μιας ανούσιας εκπαιδευτικής προσέγγισης (βλέπε παπαγαλία με όλα τα συμπαρομαρτούντα).

Τέλος, δε νομίζω ότι χρησιμοποιεί κανένας τη μέθοδο Project σε κανένα επάγγελμα, πλην των εκπαιδευτικών. Τώρα το κατά πόσο μαθαίνουν τα παιδιά ή βοηθιούνται οι αδύναμοι μαθητές μέσω της διαθεματικότητας, όπως την περιγράφουν τα ΔΕΠΠΣ, επιτρέψτε μου να έχω τις έντονες αμφιβολίες μου.
Ο χρήστης Γιάννης Μιχαηλίδης είπε…
Δυσλεξικέ δάσκαλε

τα παραδείγματά σου είναι πολύ πετυχημένα και ουσιαστικά στηρίζουν αυτά που γράφω στην ανάρτησή μου. Το θεατρικό κείμενο που προτείνεις ουσιαστικά αποτελεί μία λύση στο πρόβλημα “ευαισθητοποίηση του κόσμου”. Από την άλλη το να ασκήσεις τους μαθητές πάνω στη στατιστική με αφορμή το AIDS για μένα είναι κάτι το ανούσιο. Αν όμως τους δώσεις έναν στόχο, όπως με το θεατρικό κείμενο, τότε το κέρδος είναι διπλό. Από τη μια η ολόπλευρη προσέγγιση και από την άλλη η μύηση στον ενήλικο κόσμο. Μην ξεχνάς, όπως έχει γράψει κάποιος, είμαστε παιδιά για να γίνουμε μεγάλοι και όχι για να μείνουμε παιδιά.
Ο χρήστης ο δυσλεξικός δάσκαλος είπε…
Οδυσσέα,το παράδειγμα με το AIDS το έγραψα όχι για το σχολείο , αλλά για έναν οργανισμό που ασχολείται με την καταπολέμηση της νόσου. Επιπλέον , δε θεωρώ ότι η διαθεματικότητα είναι καλύτερη από την "κλασική" μέθοδο , ούτε νομίζω ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί πάντα. Είναι απλά μια διαφορετική προσέγγιση που κάποιους θα βοηθήσει και κάποιους όχι, όπως όλες οι μέθοδοι που υπάρχουν.
Ο χρήστης Γιάννης Μιχαηλίδης είπε…
δυσλεξικέ δάσκαλε, αυτά που γράφεις, μετά οποία συμφωνώ, μάλλον πρέπει να αρχίζουμε να τα αναφέρουμε σε κάποιους σχολικούς συμβούλους, ειδικά σ' αυτούς που έχουν χρόνια να πατήσουν το πόδι τους σε τάξη.

Επιπλέον, όπως σωστά επισημαίνεις, το θέμα του AIDS δεν είναι δυνατό να αναπτυχθεί στο σχολείο. Παρασύρθηκα από τη ροή των σχολίων...
Ο χρήστης dapnipako είπε…
Εγώ θα έλεγα να ρωτήσετε και τη γνώμη ατόμων που πρόσφατα τελείωσαν το σχολείο και που είναι ακόμα ύπο τη διαδικασία μάθησης... Στο σχολείο που πήγα είμαι σίγουρη πως το μάθημα γινότανμε με ενδιαφέρον τρόπο, με συμπληρωματικά στα βιβλία του οργανισμού φυλλάδια και άλλα βιβλία, με εργασίες κατά καιρούς και με εκπαιδευτικές εξορμήσεις... Τώρα είναι αλήθεια πως πολλά πράγματα σιγά σιγά επειδή δεν τα χρειάστηκα και γιατί τα χρόνια πέρασαν... δεν τα θυμάμαι... και νιώθω ότι ως μαθήτρια ήμουν πολύ πιο ικανή να μεταδώσω αυτά που ήξα κατά καιρούς στους συνομήλικους μου, παρά τώρα που θεωρητικά είμαι πολύ πιο "έξυπνη, σοφή και μορφωμένη"... Τέλος πάντων, επειδή κάτι που δεν έμαθα από το σχολείο είναι να μένω στο θέμα, θα επανέλθω αμέσως για να μην γίνομαι κουραστική... Η άποψή μου ως ακόμα ένα άτομο που μαθαίνει είναι ότι αυτή η μέθοδος της διαθεματικότητας χρειάζεται... Αυτό ένιωθα ότι έλειπε πάντα από το σχολείο, αλλά κ πανεπιστήμιο και για αυτό βαριέμαι πολλές φορές... Και αυτό είναι καλά όλες αυτές οι μεμονωμένες γνώσεις... Καλά όλα τα μαθηματικά, όλη η λογοτεχνία, όλη η ιστορία, όλες οι τέχνες, οι υπολογιστές κ.α.... αλλά είναι απλές ξερές γνώσεις, που δεν μαθαίνουμε να τις συνδυάζουμε μεταξύ τους για να δούμε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα... Και δεν νομίζω ότι η διαθεματικότητα χρησιμοποιείται μόνο από τους δασκάλους... Πάρτε έναν γιατρό... πολύ εξειδικευμένο... π.χ. ο καλύτερος καρδιολόγος... πολλές φορές όμως μπορεί να είναι τόσο στενόμυαλος και ξεροκέφαλος και να κοιτάει μόνο αυτό καθε αυτό το πρόβλημα του ασθνή στην καρδιά, όμως μια αρρυθμία δεν προκαλείται μόνο από πρόβλημα απαραίτητα στην καρδιά, αλλά μπορεί να προκαλείται από μία βλαβη στον εγκέφαλο που δεν στένει σωστά τα σήματα στην καρδιά για να λειτουργήσει σωστά, μπορεί να προκαλείται από άγχος, από έλλειψη σωστής διατροφής κ.α... Ο γιατρός θα πρέπει κατά τη γνώμη μου να μπορεί να δει κα λίγο πιο πέρα από το πρόβλημα στην καρδιά, αν έχει μάθει όμως από μικρός να είναι εξειδικευμένος και να μην συνδυάζει τις γνώσεις από τους διάφορους διαφορετικούς επιστημονικούς κλάδους, τότε θα γίνεται όλο πιο εξειδικευμένος και τελικά θα ξέρει όλο και περισσότερα για ένα πράγμα κ όλο και λιγότερ για όλα τα άλλα... ή μάλλον γνώσεις μπορεί να υπάρχουν, απλά να μην ξέρει να συνδυάσει όλες αυτές τις γνώσεις γύρω του, γιατί πολύ απλά δεν έχει μάθει... και όσο νωρίτερα μάθεις να συνδυάζεις τις γνώσεις σου τόσο το καλύτερο κατεμε... Δυστυχώς έχω κ δεν έχω μάθει να συνδυάζω τις γνώσεις μου, ακόμα προσπαθώ να το κάνω... Και θεωρώ οποιαδήποτε ευκαιρία που μου δίνεται να συνδυάσω τις γνώσεις μου πολύτιμη! Και βέβαια δεν λέω να ξεφύγετε από τον παραδοσιακό τρόπο διδασκαλίας, αλλά μία ώρα τη βδομάδα αυτή η πιο συνδυαστική μορφή διδασκαλίας που ανατύσσει κριτικό νου στα παιδιά που μελλοντικά θα γίνουν ενήλικες δεν είναι κακό... Όπως επίσης από τις πολυτιμότερες μορφές γνώσεις είναι και η βιωματική!

*** Το παράδειγμα με τον γιατρό είναι τυχαίο... Και βέβαια ξέρω ότι δεν είναι στόχος όλων των παιδιών να γίνουν επιστήμονες, αλλά ακόμα κ ένας καλλιτέχνης χρειάζεται να ξέρει να συνδυάζει τις γνώσεις του για να αναλύει τι ακριβώς παρουσιάζει με την τέχνη του, ένας δημοσιογράφος να συλλέγει πολλές πληροφορίες, να τις μασάει καλά κ μετά αφού τις έχει χωνέψει να κάτσει να γράψει ένα άρθρο συνδυάζοντας τα επιμέρους στοιχεία, ακόμα και καθαρίστρια να γίνει κάποια μαθήτρια να συνδυάζει τις γνώσεις της χρειάζεται... δείτε τις καθαρίστριες αμέσους δράσης (κάπως έτσι νομίζω ότι λέγεται) στο sky και θα καταλάβετε το γιατί...

*** ίσως όντως να είναι παρατραβηγμένο από το δημοτικό τα παιδιά να συνδυάζουν με τέτοιο τρόπο τις γνώσεις τους.... ϊσως όμως τέλη δημοτικού, αρχές γυμνασίου να είναι η καταλληλότερη ηλικία κατά τη γνώμη μου...

*** χρειάζεται κ ενίσχυση από το οικογ. περιβάλλον, οι γονείς έχουν μάθει να λειτουργούν μονόπλευρα, τότε μπορεί να προωθήσουν και τα παιδιά τους να είναι μονόπλευρα.

*** Συνοψη: κατά τη γνώμη μου η καλύτερη γνώση είναι η ολιστική, σφαιρική, που ενεργοποιεί όλες τις αισθήσεις...
Ο χρήστης Ανώνυμος είπε…
JEOTORRIENE [url=http://wiki.openqa.org/display/~buy-mobic-without-no-prescription-online]Buy Mobic without no prescription online[/url] [url=http://manatee-boating.org/members/Order-cheap-Buspar-online.aspx]Order cheap Buspar online[/url]