Πριν από κάποιες μέρες είχα διαβάσει στην ιστοσελίδα www.alfavita.gr πως επικεφαλής της επιτροπής για τα νέα σχολικά προγράμματα μπήκε ο επίτιμος καθηγητής Γιώργος Μπαμπινιώτης (όλο το άρθρο εδώ). Κοιτάζοντας το βιογραφικό του διαπίστωσα πως, μεταξύ άλλων λιγότερων σχετικών δραστηριοτήτων με την εκπαίδευση, έχει ασχοληθεί με τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας, ενώ ήταν πρόεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και είναι πρόεδρος της φιλεκπαιδευτικής εταιρείας.
Ε, και; Αρκούν αυτές οι δραστηριότητες, και όλες οι υπόλοιπες οι σχετικές με τη γλωσσολογία, για να τεθείς επικεφαλής ενός τέτοιου εγχειρήματος; Από πότε εξασφαλίζουν βαθιά γνώση της σύνταξης των αναλυτικών προγραμμάτων κάποια κείμενα σχετικά με τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας; Γιατί δεν τίθενται επικεφαλής άτομα από παιδαγωγικά τμήματα που οι ερευνητικές τους δραστηριότητες εντάσσονται στο χώρο της μελέτης των αναλυτικών προγραμμάτων και της συγκριτικής παιδαγωγικής; Αν το υπουργείο αύριο σχεδιάσει μια καινούρια γραμματική, θα μπει επικεφαλής ένας δάσκαλος, επειδή κάθε μέρα διδάσκει γραμματική; Προφανώς όχι. Γιατί τότε μπαίνει επικεφαλής ενός καθαρά παιδαγωγικού εγχειρήματος κάποιος γλωσσολόγος;
Τα παραπάνω ερωτήματα φυσικά δεν αποτελούν μια προσωπική επίθεση στον κύριο Μπαμπινιώτη. Ο άνθρωπος θα μπορούσε να βοηθήσει από άλλη θέση π.χ. συμμετέχοντας ενεργά στη σύνταξη των αναλυτικών προγραμμάτων της γλώσσας, πλαισιωμένος φυσικά και από άλλους επιστήμονες άλλων ειδικοτήτων.
Το μεγάλο πρόβλημα που βλέπω εδώ είναι πως το υπουργείο έχει καθηλωθεί ακόμα στην αριστοτέλεια άποψη παιδείας. Πιστεύει δηλαδή πως καλός εκπαιδευτικός είναι αυτός που κατέχει άριστα το αντικείμενο διδασκαλίας του. Όμως, όπως ο Αριστοτέλης ξεπεράστηκε στη Φυσική (βλέπε Νεύτωνα), έτσι ξεπεράστηκε και στην παιδαγωγική επιστήμη. Για να διδάξεις, σε οποιαδήποτε βαθμίδα της εκπαίδευσης, πρέπει να γνωρίζεις όχι μόνο το τι αλλά και το πώς. Το πώς δε, είναι σαφώς πολυπλοκότερο και πιο ενδιαφέρον από το τι.
Δυστυχώς οι αρμόδιοι, παρά τις όποιες βαρύγδουπες εξαγγελίες τους, αδυνατούν ακόμα να το κατανοήσουν.
Το ζήτημα φυσικά είναι ευρύτερο και αγγίζει και το επαγγελματικό μας κύρος. Αλλά γι’ αυτό θα επανέλθω με άλλη ανάρτηση.
Ε, και; Αρκούν αυτές οι δραστηριότητες, και όλες οι υπόλοιπες οι σχετικές με τη γλωσσολογία, για να τεθείς επικεφαλής ενός τέτοιου εγχειρήματος; Από πότε εξασφαλίζουν βαθιά γνώση της σύνταξης των αναλυτικών προγραμμάτων κάποια κείμενα σχετικά με τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας; Γιατί δεν τίθενται επικεφαλής άτομα από παιδαγωγικά τμήματα που οι ερευνητικές τους δραστηριότητες εντάσσονται στο χώρο της μελέτης των αναλυτικών προγραμμάτων και της συγκριτικής παιδαγωγικής; Αν το υπουργείο αύριο σχεδιάσει μια καινούρια γραμματική, θα μπει επικεφαλής ένας δάσκαλος, επειδή κάθε μέρα διδάσκει γραμματική; Προφανώς όχι. Γιατί τότε μπαίνει επικεφαλής ενός καθαρά παιδαγωγικού εγχειρήματος κάποιος γλωσσολόγος;
Τα παραπάνω ερωτήματα φυσικά δεν αποτελούν μια προσωπική επίθεση στον κύριο Μπαμπινιώτη. Ο άνθρωπος θα μπορούσε να βοηθήσει από άλλη θέση π.χ. συμμετέχοντας ενεργά στη σύνταξη των αναλυτικών προγραμμάτων της γλώσσας, πλαισιωμένος φυσικά και από άλλους επιστήμονες άλλων ειδικοτήτων.
Το μεγάλο πρόβλημα που βλέπω εδώ είναι πως το υπουργείο έχει καθηλωθεί ακόμα στην αριστοτέλεια άποψη παιδείας. Πιστεύει δηλαδή πως καλός εκπαιδευτικός είναι αυτός που κατέχει άριστα το αντικείμενο διδασκαλίας του. Όμως, όπως ο Αριστοτέλης ξεπεράστηκε στη Φυσική (βλέπε Νεύτωνα), έτσι ξεπεράστηκε και στην παιδαγωγική επιστήμη. Για να διδάξεις, σε οποιαδήποτε βαθμίδα της εκπαίδευσης, πρέπει να γνωρίζεις όχι μόνο το τι αλλά και το πώς. Το πώς δε, είναι σαφώς πολυπλοκότερο και πιο ενδιαφέρον από το τι.
Δυστυχώς οι αρμόδιοι, παρά τις όποιες βαρύγδουπες εξαγγελίες τους, αδυνατούν ακόμα να το κατανοήσουν.
Το ζήτημα φυσικά είναι ευρύτερο και αγγίζει και το επαγγελματικό μας κύρος. Αλλά γι’ αυτό θα επανέλθω με άλλη ανάρτηση.
Σχόλια
Στο θέμα μας τώρα. Κατά το άρθρο θα υπάρχουν και άλλα άτομα με εκπαιδευτική εμπειρία, ό,τι και αν σημαίνει αυτό.
Πάντως από το σχόλιό σου δεν κατάλαβα αν συμφωνείς ή όχι μ' αυτήν την επιλογή.
Όσον αφορά τον Μπαμπινιώτη , θα προτιμούσα να μπει επικεφαλής κόποιος πιο σχετικός με τα αναλυτικά προγράμματα.
Ολα αυτα ειναι δευτερευουσας σημασιας. Για αυτο μια κοινωνια θα πρεπει να επιλεξει τι ειδους εκπαιδευση θελει. Ειναι φανερο που πηγαινει το πραγμα. Σε μια εποχη που η απολυτη εξειδικευση ειναι προσον ποιος ο λογος να λαμβανουμε σφαιρικη γνωση στο σχολειο? Αφου αχρηστη θα παει. Ακουω δασκαλους να βγαζουν κραυγες αγωνιας για την πορεια που εχει παρει η εκπαιδευση. Δεν πιστευω οτι ειναι τοσο αδαης ωστε να πιστευουν οτι η απαντηση στο ερωτημα τους θα απαντηθει μονο αν αναλογιστουν τα του οικου τους (δηλαδη τα του σχολειου). Αν κοιταξουν την κοινωνια και την αγορα εργασιας θα καταλαβουν γιατι γινεται αυτη η επιθεση στο δημοσιο ελληνικο σχολειο.
Για να στο θέσω αλλιώς ας δεχτούμε προς στιγμή ότι ο στόχος της εκπαίδευσης είναι η εξειδίκευση. Πιστεύεις πως θα πραγματοποιηθεί αυτός ο στόχος, αν επικεφαλής τεθεί κάποιος άσχετος με την εκπαίδευση; Η γνώμη μου είναι πως όχι.
Εκτός από το στόχο εξίσου σημαντικό στοιχείο είναι και το ανθρώπινο δυναμικό που θα κληθεί να τον υλοποιήσει. Αυτό προσπαθώ να αναδείξω μέσα από την ανάρτησή μου.
Η δημιουργία απλού, ευχάριστου αλλά αποτελεσματικού εκπαιδευτικού συστήματος είναι ο στόχος και του επικεφαλής της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης της Κύπρου Γ. Τσιάκαλου.
“Κατά την άποψή μου δεν πρέπει να φορτώσουμε το εκπαιδευτικό σύστημα αλλά να το κάνουμε πιο ευχάριστο και πιο ελεύθερο, να κάνουμε την καθημερινή ζωή στα σχολεία πιο ελεύθερη και ευχάριστη. Τότε, νομίζω, ότι θα έχουμε βάλει το βασικό πλαίσιο και θα μπορούμε στη συνέχεια να φτιάξουμε τα αναλυτικά προγράμματα. Θα μπορούμε, εν ολίγοις, να κρατήσουμε πολλά από τα πράγματα που υπάρχουν σήμερα, να αφαιρέσουμε ή να προσθέσουμε μια σειρά από άλλα, αλλά κυρίως να προσθέσουμε νέες μεθόδους διδασκαλίας. Έτσι, ενώ δεν θα φαίνεται ότι είναι τεράστια η αλλαγή, εμείς να έχουμε καταφέρει μια ανατροπή σε ό,τι αφορά τα αποτελέσματα”, σχολίασε ο κ. Τσιάκαλος.
Το 2008 - 09 θα είναι έτος εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης στην Κύπρο”, ήταν η απόφαση που πήρε το Υπουργικό Συμβούλιο της Κύπρου. Στο πλαίσιο αυτό απόλυτη προτεραιότητα έχει η επεξεργασία νέων αναλυτικών προγραμμάτων, “ώστε να προωθηθεί άμεσα η υλοποίηση του βασικού στόχου της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, που είναι ο εκσυγχρονισμός της δομής και του περιεχομένου της εκπαίδευσης, από το νηπιαγωγείο μέχρι το ενιαίο λύκειο”. Το υπουργικό συμβούλιο διόρισε πρόεδρο της επιστημονικής επιτροπής τον Γιώργο Τσιάκαλο, ο οποίος πήρε την απόφαση αυτή, όπως υποστηρίζει, κυρίως λόγω της καλής του χημείας με τον πρόεδρο της Κύπρου Δημήτρη Χριστόφια.
Έτσι, μέχρι το τέλος Σεπτεμβρίου η 10μελής επιτροπή φιλοδοξεί να έχει ολοκληρώσει το πλαίσιο, στο οποίο θα βασιστούν οι αλλαγές στα αναλυτικά προγράμματα, προκειμένου στη συνέχεια να οριστούν οι περίπου 30 επιτροπές, που θα φτιάξουν τα αναλυτικά προγράμματα κατά γνωστικό αντικείμενο και βαθμίδες. Το έργο αυτών των επιτροπών αναμένεται να ολοκληρωθεί το επόμενο καλοκαίρι.
“Τα αναλυτικά προγράμματα θα γίνουν με μια συγκεκριμένη λογική, που λεει ότι δεν είναι αναμόρφωση αναλυτικών προγραμμάτων σε ό,τι αφορά το περιεχόμενο αλλά σε ό,τι αφορά τους στόχους. Στην Ελλάδα συνήθως οι αλλαγές των αναλυτικών προγραμμάτων γίνονται με βάση το περιεχόμενο, βγάζω αυτό, βάζω εκείνο. Αυτό που αναφέρουν συνήθως για τη Φιλανδία είναι ότι η αλλαγή των αναλυτικών προγραμμάτων έγινε με βάση τους στόχους. Μπορεί, δηλαδή, κάποιος να πετύχει καλά αποτελέσματα, διατηρώντας το ίδιο περιεχόμενο αλλά ελαφρύνοντάς το”, ανέφερε ο πρόεδρος του Παιδαγωγικού τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης ΑΠΘ.
Με μια πρόχειρη αναζήτηση, διαπίστωσα, ότι ο Γ. Τσιάκαλος είναι από τους καθηγητές που δε μένουν κλεισμένοι στον "γυάλινο πύργο" τους αλλά επεμβαίνει συστηματικά κα καίρια σε θέματα εκπαίδευσης, όπως το ζήτημα του 132ου δημοτικού Γκράβας: http://www.132grava.net/node/116.
Αυτό βασίζεται σε κάποια τεκμηριωμένα στοιχεία ή αποτελεί προσωπική άποψη; Αν ισχύει το πρώτο από πού προκύπτει ότι ο Αριστοτέλης "ξεπεράστηκε" από τον Νεύτωνα. Κατ' αρχάς τα ανόμοια μπορούν να συγκριθούν άρα και να αξιολογηθούν ποιοτικά; Επίσης, σαφώς και ο δάσκαλος οφείλει να γνωρίζει και το "πώς" θα διδάξει, αλλά -ξανά- από πού προκύπτει ότι αυτό το "πώς" είναι σημαντικώτερο από το "τι". Αν πρόσεξες δεν είπα "πολυπλοκότερο και πιό ενδιαφέρον" (τις λέξεις δηλ. που εσύ χρησιμοποίησες) διότι πρόκειται για προσωπικές -θεωρώ- εκτιμήσεις. Η γενικώς αποδεκτή θέση στην εκπαιδευτική κοινότητα είναι ότι ο Δάσκαλος ΠΡΩΤΑ θα πρέπει να γνωρίζει (πολύ καλά) το αντικείμενό του, το "τι" δηλαδή καλείται να διδάξει, και ΜΕΤΑ οφείλει να εκπαιδευθεί ο ίδιος στον επαρκέστερο τρόπο διδαχής του αντικειμένου αυτού. Όπως και να το πάρεις το "τι" προηγείται του "πώς".
Αυτήν την φιλική παρατήρηση ήθελα να κάνω και ευχαριστώ!
αν δε σε ικανοποιήσει η απάντησή μου γράψε μου πάλι. Άνοιξες ωραίο θέμα συζήτησης.
Το τι θα διδάξεις είναι η βάση, τα θεμέλια του σπιτιού. Το πώς είναι το υπόλοιπο κτίριο. Εμένα η δουλειά μου δεν είναι η παραγωγή νέας γνώσης πάνω στα Μαθηματικά ή στη Φυσική. Η δουλειά μου είναι η κατανόηση βασικών εννοιών, η βελτίωση του τρόπου σκέψης, η παρώθηση των μαθητών και πολλά άλλα. Εκεί βρίσκεται για μένα, για το επάγγελμά μου δηλαδή, το δημιουργικό κομμάτι.
Λόγου χάρη:
α) Προσπάθησε να διδάξεις σε παιδιά νηπιαγωγείου τις έννοιες δεξί - αριστερό. Τις ξέρουμε όλοι αυτό δε σημαίνει ότι είναι και εύκολο να τις διδάξουμε. Υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία ασκήσεων προκειμένου τα νήπια να αρχίσουν να κατανοούν τις συγκεκριμένες έννοιες.
β) Μέσος όρος. Πιστεύω πως γνωρίζεις τον τρόπο υπολογισμού του. Έχεις σκεφτεί ποτέ γιατί τον υπολογίζουμε έτσι; Πώς θα το εξηγήσεις αυτό στα παιδιά; Μια γεύση μπορείς να πάρεις εδώ.
γ) Ένα παράδειγμα διδασκαλίας από το Λύκειο. Όλοι οι φυσικοί γνωρίζουν τι είναι ένας επιταχυντής σωματιδίων. Εμένα, όμως, δε μου τον δίδαξε κανείς έτσι.
Συνοψίζοντας θα έλεγα τα εξής: Ένας εκπαιδευτικός οφείλει να κατέχει καλά το αντικείμενο της διδασκαλίας του, αλλά αυτό δε φτάνει. Τα κλάσματα τα γνωρίζω μια χαρά. Ξέρεις πόσο διάβασμα έχω ρίξει, πόσες ώρες έχω σκεφτεί, για να βρω τρόπους να κατανοήσουν σε βάθος αυτές τις ίδιες έννοιες που εγώ παίζω στα δάκτυλα; Το ίδιο ισχύει για το γράψιμο, την ορθογραφία, για όλα τα μαθήματα. Μακάρι να είχες δίκιο…
Όσον αφορά τον Αριστοτέλη και τον Νεύτωνα, είναι γνωστό. Αν αγοράσεις κάποιο βιβλίο εκλαϊκευμένης φυσικής θα το δεις. Μπορείς να ρίξεις και μια ματιά εδώ. Είναι έγκυρη ιστοσελίδα.