Ένα μόνιμο πρόβλημα στα γλωσσικά μαθήματα είναι η βελτίωση του γραπτού λόγου των μαθητών. Πέρα από το γράψιμο κειμένων, τι ασκήσεις μπορείς να δώσεις στα παιδιά, ώστε τα γραπτά τους να γίνουν καλύτερα; Από την πλευρά μου φέτος για πρώτη φορά έκανα το εξής: Πήρα ανώνυμα αποσπάσματα από κείμενα των παιδιών, (παρατίθενται στο τέλος) και τα έδωσα στην τάξη για να τα διορθώσουν οι ίδιοι οι μαθητές. Φυσικά, δεν τα άφησα χωρίς οδηγίες. Τους επεσήμανα ότι πιθανότατα αυτό που χρειάζεται να κάνουν είναι να βάλουν περισσότερες τελείες –πολλά παιδιά στο Δημοτικό γράφουν χρησιμοποιώντας μεγάλες περιόδους– και να σβήσουν ή να αντικαταστήσουν λέξεις που επαναλαμβάνουν συχνά.
Αφού τους έδωσα τις οδηγίες, τα άφησα να δουλέψουν. Τριγύριζα ανάμεσα στα θρανία παρατηρώντας τα, ενώ κάποιες φορές με καλούσαν και τα ίδια. Στη συνέχεια, εντοπίζαμε τα λάθη κάθε κειμένου. Λόγου χάρη, στο πρώτο κείμενο επαναλαμβάνεται δύο φορές η λέξη πατέρας, ενώ χρειάζεται να μπουν και κάποιες τελείες. Στο τέλος, σχολιάζαμε όλοι μαζί τις διορθώσεις τους.
Το αποτέλεσμα ξεπέρασε τις προσδοκίες μου. Βεβαίως, είναι ακόμα νωρίς για συμπεράσματα. Για παράδειγμα, δεν ξέρω πώς αισθάνεται ή πώς θα αντιδράσει ένας μαθητής, όταν ξέρει ότι διορθώνουν το δικό του κείμενο αυτή τη στιγμή οι συμμαθητές του. Επίσης, εμφανίστηκαν και κάποια πειράγματα. Κατάφερα να τα ελέγξω, αλλά δε θα τα καταφέρνω πάντα. Ένας τρόπος αντιμετώπισης αυτών των προβλημάτων είναι να τροποποιώ τα κείμενα πριν τους τα δώσω. Πρόκειται όμως για μια χρονοβόρα λύση. Μια άλλη σκέψη είναι να κρατήσω τα τωρινά λάθη για να τα χρησιμοποιήσω σε άλλη τάξη. Βολικό για τη δευτεροβάθμια, αλλά όχι για μένα – τουλάχιστον στην παρούσα φάση.
Πάντως, παρά τα εμπόδια τη θεωρώ πολύ καλή άσκηση. Μια επέκτασή της θα ήταν η ακριβώς αντίθετη εργασία. Να δίνουμε, δηλαδή, ένα καλογραμμένο κείμενο και τα παιδιά να εξηγούν πώς κατάφερε ο συγγραφέας-μαθητής να μας κερδίσει. Πιθανότατα, θα το επιχειρήσω την επόμενη φορά.
Ξαφνικά άκουσε κάτι να γκρεμίζεται έτρεξε να δει που ήταν ο πατέρας της μα ήταν αργά οι πέτρες που έπεσαν από την οροφή είχαν πλακώσει τον πατέρα της.
Ένα πρωί με την οικογένειά μου είχα πάει στο δάσος. Για να δω τι μυστηριώδη πράγματα είχε η φύση. Το δάσος μας ήταν πάρα πολύ κοντά και γι’ αυτό σε πέντε λεπτά είχαμε φτάσει στο δάσος με τα πόδια. Ο αδερφός μου μπήκε στο δάσος ύστερα ακολουθήσαμε κι εμείς.
Μετά προχωρούσε η μέρα κανονικά η μαμά μαγείρευε, η Λιάνα έπαιζε με το laptop, ο μπαμπάς έβλεπε αθλητικά και εγώ έφτιαχνα ουρανοξύστες με το ντόμινο. Μετά μπήκαμε στο αυτοκίνητο και πηγαίναμε στον ξάδερφό μου για να παίξω, εκεί τα ξέχασα όλα έπαιξα ποδόσφαιρο, μπάσκετ πλακώσαμε στο ξύλο τον ξάδερφό μου, μέχρι και υπολογιστή έπαιξα. Πέρασα τέλεια. Μετά είχα να πάω στο πάρτι του Άρη.
Αφού τους έδωσα τις οδηγίες, τα άφησα να δουλέψουν. Τριγύριζα ανάμεσα στα θρανία παρατηρώντας τα, ενώ κάποιες φορές με καλούσαν και τα ίδια. Στη συνέχεια, εντοπίζαμε τα λάθη κάθε κειμένου. Λόγου χάρη, στο πρώτο κείμενο επαναλαμβάνεται δύο φορές η λέξη πατέρας, ενώ χρειάζεται να μπουν και κάποιες τελείες. Στο τέλος, σχολιάζαμε όλοι μαζί τις διορθώσεις τους.
Το αποτέλεσμα ξεπέρασε τις προσδοκίες μου. Βεβαίως, είναι ακόμα νωρίς για συμπεράσματα. Για παράδειγμα, δεν ξέρω πώς αισθάνεται ή πώς θα αντιδράσει ένας μαθητής, όταν ξέρει ότι διορθώνουν το δικό του κείμενο αυτή τη στιγμή οι συμμαθητές του. Επίσης, εμφανίστηκαν και κάποια πειράγματα. Κατάφερα να τα ελέγξω, αλλά δε θα τα καταφέρνω πάντα. Ένας τρόπος αντιμετώπισης αυτών των προβλημάτων είναι να τροποποιώ τα κείμενα πριν τους τα δώσω. Πρόκειται όμως για μια χρονοβόρα λύση. Μια άλλη σκέψη είναι να κρατήσω τα τωρινά λάθη για να τα χρησιμοποιήσω σε άλλη τάξη. Βολικό για τη δευτεροβάθμια, αλλά όχι για μένα – τουλάχιστον στην παρούσα φάση.
Πάντως, παρά τα εμπόδια τη θεωρώ πολύ καλή άσκηση. Μια επέκτασή της θα ήταν η ακριβώς αντίθετη εργασία. Να δίνουμε, δηλαδή, ένα καλογραμμένο κείμενο και τα παιδιά να εξηγούν πώς κατάφερε ο συγγραφέας-μαθητής να μας κερδίσει. Πιθανότατα, θα το επιχειρήσω την επόμενη φορά.
Ξαφνικά άκουσε κάτι να γκρεμίζεται έτρεξε να δει που ήταν ο πατέρας της μα ήταν αργά οι πέτρες που έπεσαν από την οροφή είχαν πλακώσει τον πατέρα της.
Ένα πρωί με την οικογένειά μου είχα πάει στο δάσος. Για να δω τι μυστηριώδη πράγματα είχε η φύση. Το δάσος μας ήταν πάρα πολύ κοντά και γι’ αυτό σε πέντε λεπτά είχαμε φτάσει στο δάσος με τα πόδια. Ο αδερφός μου μπήκε στο δάσος ύστερα ακολουθήσαμε κι εμείς.
Μετά προχωρούσε η μέρα κανονικά η μαμά μαγείρευε, η Λιάνα έπαιζε με το laptop, ο μπαμπάς έβλεπε αθλητικά και εγώ έφτιαχνα ουρανοξύστες με το ντόμινο. Μετά μπήκαμε στο αυτοκίνητο και πηγαίναμε στον ξάδερφό μου για να παίξω, εκεί τα ξέχασα όλα έπαιξα ποδόσφαιρο, μπάσκετ πλακώσαμε στο ξύλο τον ξάδερφό μου, μέχρι και υπολογιστή έπαιξα. Πέρασα τέλεια. Μετά είχα να πάω στο πάρτι του Άρη.
Σχόλια
Πιο πολύ όμως μετράει να "αγαπήσουν" τα λάθη τους, να τα δουν σαν την καλύτερη αφορμή για να μάθουν, γιατί όπως τους λέω κι εγώ από τα λάθη μας μαθαίνουμε κι όχι από τα σωστά κατά λάθος.
Ένα συχνό λάθος είναι οι χρόνοι σε μία αφήγηση ή διήγηση. Συνήθως τους δίνω μία παράγραφο με μερικά λάθη στους χρόνους και ζητώ να τα εντοπίσουν ή ακόμα και αλλάξουν τους χρόνους στο μέλλον ή στο παρελθόν, για να γίνει μία συζήτηση για το πότε χρησιμοποιούμε τον κάθε χρόνο.
αυτό το πρόβλημα με τους χρόνους το παρατήρησα κι εγώ τώρα που έχω Δ΄. Ευτυχώς όμως έχει μειωθεί αισθητά.
Τώρα προσπαθώ να τα μάθω να χρησιμοποιούν επίθετα, παθητικές μετοχές και γενικές για να περιγράφουν τα ουσιαστικά στα κείμενά τους. Χρησιμοποιώ την ίδια τακτική. Μόνο που σ' αυτήν την περίπτωση συνεχίζουν τα κείμενα που τους δίνω, γράφοντας δυο τρεις σειρές ακόμα. Πρόσθεσα αυτό το στοιχείο, επειδή πολλές φορές έγραφαν πράγματα που δεν μπορούσαν να συμβούν στην πραγματικότητα. Πιστεύω πως τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά.
Μια άλλη επίσης πρακτική που εφαρμόζω, πριν ξεκινήσουν να γράφουν τα παιδιά να φτιάχνουμε το "δίκτυο των λέξεων", με καταιγισμό ιδεών να γράφουμε σκόρπιες στον πίνακα λέξεις κλειδιά, ή έννοιες και ορολογίες που αφορούν στο θέμα μας...
ελπίζω να μη σας κούρασα... αλλά ξέρετε πώς είμαστε εμείς οι δάσκαλοι...
καλό απόγευμα
επίσης το "και" και το "μετά" μπορούν να αντικατασταθούν και με χρονικές προτάσεις. Είναι και ένα τρόπος σύνδεσης του συντακτικού με το γράψιμο.
Δασκάλα είσαι;