Θεμιτό και ευκταίο να συνεργάζονται οι εκπαιδευτικοί ενός σχολείου, ειδικά αν μια τάξη έχει δύο ή περισσότερα τμήματα. Ωστόσο, η συνεργασία περιορίζεται συνήθως στο να ανταλλάσσουν φωτοτυπίες οι εκπαιδευτικοί· να συνδιοργανώνουν εκδηλώσεις —συνήθως σχολικές γιορτές—· να συμβαδίζουν τα τμήματα στην ύλη.
Για τις φωτοτυπίες και τις εκδηλώσεις δε θα πω πολλά. Αν σκεφτούμε ότι οι φωτοτυπίες, συνήθως, προέρχονται από βοηθήματα και οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται εξαιτίας του νόμου ή της συνήθειας, κατανοούμε ότι δεν συνιστούν την κορύφωση της συνεργασίας.
Θα σταθώ όμως στην απαίτηση πολλών διευθυντών και συμβούλων να συμβαδίζουν τα τμήματα στην ύλη· να συμπορεύονται δηλαδή τα τμήματα και αν είναι δυνατόν η διδασκαλία να πραγματοποιείται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Πρόκειται για μια πρακτική καταστροφική. Κατ' αρχάς, αντίκειται στην έννοια της διαφοροποίησης της διδασκαλίας· πώς, αλήθεια, είναι δυνατόν να συμβαδίζουν τμήματα που πιθανότατα είναι πολύ διαφορετικά μεταξύ τους; Από την άλλη, δεν πνίγεται η δυναμική των μαθητών, οι οποίοι με τις απορίες τους ή τα ενδιαφέροντά τους είναι δυνατόν να οδηγήσουν το μάθημα σε διαφορετικά μονοπάτια σε κάθε τμήμα; Θα πνίξουμε την πρωτοβουλία των παιδιών και τις αρχές της διαφοροποιημένης διδασκαλίας για να συμβαδίζουν τα τμήματα;
Αλλά ακόμα και αν τα τμήματα μοιάζουν πολύ μεταξύ τους, ακόμα κι αν η επίκληση της πρωτοβουλίας των μαθητών μοιάζει ουτοπία, αυτή η στάση δε στραγγαλίζει την πρωτοβουλία, την ιδιαιτερότητα, την προσωπικότητα του εκπαιδευτικού; Για μένα η συνεργασία είναι κάτι βαθύτερο. Απορρέει από την ανάγκη να αξιοποιηθεί η μοναδικότητα του εκπαιδευτικού και όχι από την απαξίωσή της. Η συνεργασία οφείλει να εμπνέει, να ωθεί τον εκπαιδευτικό να αναδείξει τις ικανότητές του, να αφήσει το στίγμα του στη διδασκαλία. Για να γίνει αυτό ο εκπαιδευτικός πρέπει να βρει κλίμα ευνοϊκό από όλο το σχολείο, κουλτούρα που να τον ωθεί να αποκαλύψει τους βαθύτερους παιδαγωγικούς προβληματισμούς του, τις βαθύτερες παιδαγωγικές του εμπνεύσεις, τις βαθύτερες παιδαγωγικές του καινοτομίες. Συνεργασία δεν είναι η απομίμηση της διπλανής τάξης, αλλά η έμπνευση που απορρέει από την επικοινωνία με τον εκπαιδευτικό της.
Για τις φωτοτυπίες και τις εκδηλώσεις δε θα πω πολλά. Αν σκεφτούμε ότι οι φωτοτυπίες, συνήθως, προέρχονται από βοηθήματα και οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται εξαιτίας του νόμου ή της συνήθειας, κατανοούμε ότι δεν συνιστούν την κορύφωση της συνεργασίας.
Θα σταθώ όμως στην απαίτηση πολλών διευθυντών και συμβούλων να συμβαδίζουν τα τμήματα στην ύλη· να συμπορεύονται δηλαδή τα τμήματα και αν είναι δυνατόν η διδασκαλία να πραγματοποιείται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Πρόκειται για μια πρακτική καταστροφική. Κατ' αρχάς, αντίκειται στην έννοια της διαφοροποίησης της διδασκαλίας· πώς, αλήθεια, είναι δυνατόν να συμβαδίζουν τμήματα που πιθανότατα είναι πολύ διαφορετικά μεταξύ τους; Από την άλλη, δεν πνίγεται η δυναμική των μαθητών, οι οποίοι με τις απορίες τους ή τα ενδιαφέροντά τους είναι δυνατόν να οδηγήσουν το μάθημα σε διαφορετικά μονοπάτια σε κάθε τμήμα; Θα πνίξουμε την πρωτοβουλία των παιδιών και τις αρχές της διαφοροποιημένης διδασκαλίας για να συμβαδίζουν τα τμήματα;
Αλλά ακόμα και αν τα τμήματα μοιάζουν πολύ μεταξύ τους, ακόμα κι αν η επίκληση της πρωτοβουλίας των μαθητών μοιάζει ουτοπία, αυτή η στάση δε στραγγαλίζει την πρωτοβουλία, την ιδιαιτερότητα, την προσωπικότητα του εκπαιδευτικού; Για μένα η συνεργασία είναι κάτι βαθύτερο. Απορρέει από την ανάγκη να αξιοποιηθεί η μοναδικότητα του εκπαιδευτικού και όχι από την απαξίωσή της. Η συνεργασία οφείλει να εμπνέει, να ωθεί τον εκπαιδευτικό να αναδείξει τις ικανότητές του, να αφήσει το στίγμα του στη διδασκαλία. Για να γίνει αυτό ο εκπαιδευτικός πρέπει να βρει κλίμα ευνοϊκό από όλο το σχολείο, κουλτούρα που να τον ωθεί να αποκαλύψει τους βαθύτερους παιδαγωγικούς προβληματισμούς του, τις βαθύτερες παιδαγωγικές του εμπνεύσεις, τις βαθύτερες παιδαγωγικές του καινοτομίες. Συνεργασία δεν είναι η απομίμηση της διπλανής τάξης, αλλά η έμπνευση που απορρέει από την επικοινωνία με τον εκπαιδευτικό της.
Σχόλια