Μια όμορφη αναλογία

Αρκετοί παρομοιάζουν τον μαθητή με σπόρο τον οποίο ο εκπαιδευτικός καλείται να καλλιεργήσει. Για να το πετύχει πρέπει να ανακαλύψει και να αναπτύξει τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του παιδιού. Είναι μια όμορφη αναλογία, αγαπητή σε πολλούς. Αυτό δε σημαίνει ότι είναι αψεγάδιαστη.

Με μια ματιά φαίνεται λογικό. Ωστόσο, ενώ είναι πολύ εύκολο να μάθεις τι χρειάζεται ένας σπόρος για να τον φροντίσεις, είναι πολύ δύσκολο να μάθεις τι χρειάζεται ένα παιδί. Για να το ανακαλύψεις, πρέπει να αφιερώσεις πολύ χρόνο και φυσικά θα πέσεις σε πολλά λάθη. Μακάρι να ήταν ξεκάθαρα τα πράγματα από την αρχή, αλλά δεν είναι.

Ακόμα όμως κι αν το βρούμε, αυτό σημαίνει ότι μπορεί ή πρέπει να το ικανοποιήσει το σχολείο; Κάποιος μπορεί να θέλει να γίνει πυροσβέστης ή να θέλει να ασχοληθεί επαγγελματικά με την ιππασία. Τι μπορεί να κάνει το σχολείο για αυτό; Είναι τόσο απλό να ικανοποιήσουμε τα ενδιαφέροντα, τις κλίσεις, τα ταλέντα όλων;

Κι αν το καταφέρουμε και ικανοποιήσουμε τα ταλέντα όλων, είναι θεμιτό το σχολείο να ικανοποιεί μόνο ατομικές επιθυμίες; Ο σύγχρονος πολίτης πρέπει να ασχολείται και με ευρύτερα θέματα που απασχολούν την κοινωνία, όπως η πολιτική, το περιβάλλον κ.ά. Αυτά πολλές φορές ξεφεύγουν από τα στενά προσωπικά πλαίσια και απαιτούν γνώσεις και δεξιότητες που είναι δυνατόν να βρίσκονται εκτός των προσωπικών ενδιαφερόντων. Ωστόσο, οφείλουμε να τα διδάξουμε. Πώς συμβιβάζεται αυτή η αντίθεση;

Επεκτείνοντας το προηγούμενο σημείο αναρωτιέμαι γιατί το σχολείο πρέπει να είναι υπηρέτης του προσωπικού γούστου του καθενός και να μην εμπνέει νέα ενδιαφέροντα; Έχεις ένα ιδιαίτερο ταλέντο στα Μαθηματικά. Γιατί το σχολείο να μην προσπαθήσει να σου καλλιεργήσει και το ενδιαφέρον για τη Λογοτεχνία; Δε λέω να γράψεις, μα να ανοίγεις και κανένα λογοτεχνικό βιβλίο πού και πού. 

Δεν πιστεύω ότι η συγκεκριμένη αναλογία είναι πετυχημένη. Δεν πιστεύω ότι ο άνθρωπος είναι σπόρος. Μάλλον χωράφι είναι που επιτρέπει να καλλιεργηθούν συγκεκριμένοι σπόροι. Άλλου το χωράφι είναι πιο γόνιμο, άλλου πιο άγονο. Πάνω κάτω όμως σε όλους μπορεί να καλλιεργηθεί κάτι. Και όπως συμβαίνει και στη φύση, στο χώμα δεν καλλιεργείται μόνο ένα είδος σπόρου. Το σχολείο οφείλει να σπείρει αυτούς που ταιριάζουν στον καθένα και να τους φροντίσει. Και το πιο σημαντικό από όλα, να μάθει στο χωράφι να τους φροντίζει μόνο του, αλλά και να αφήνει και άλλους να φυτρώσουν σε αυτό. Ποιος ξέρει ποτέ τι νέο μπορεί να ανθίσει;