Όλες οι πολιτικές παρατάξεις υποστηρίζουν ότι θα φτιάξουν καλά δημόσια σχολεία μόλις γίνουν κυβέρνηση. Ανάλογα με την παράταξη, ανάλογες και οι προτάσεις. Δεν πρέπει να έχει περάσει από το μυαλό τους ότι αυτήν τη στιγμή δεν ξέρουμε πώς να φτιάξουμε καλά σχολεία.
Οι επιστήμες της εκπαίδευσης δεν είναι φυσικές επιστήμες· στις φυσικές επιστήμες υπάρχουν μεγάλες θεωρίες με πολύ καλή εμπειρική θεμελίωση, ευρεία αποδοχή, που ερμηνεύουν μεγάλη γκάμα φαινομένων: θεωρία της σχετικότητας, κβαντομηχανική, θεωρία της εξέλιξης.
Ποια είναι η αντίστοιχη πολύ καλά εμπειρικά τεκμηριωμένη, με ευρεία αποδοχή, θεωρία που μας εξηγεί τι είναι το καλό σχολείο και πώς φτιάχνεται; Δεν υπάρχει. Σε μας στην καλύτερη περίπτωση υπάρχει αποσπασματική, εμπειρική τεκμηρίωση μικρών θεωριών που ερμηνεύουν μικρό μέρος των εκπαιδευτικών φαινομένων. Θα δεις, π.χ., μία καλά τεκμηριωμένη θεωρία για το πώς να διδάξεις να διαβάζουν λέξεις οι μαθητές στην Α΄ Δημοτικού συμπεριλαμβάνοντας και τους μαθητές που έχουν δυσκολίες. Αυτό όμως είναι αποσπασματικό, πολύ απλό και πολύ εύκολο σε σχέση με τον πολύ ευρύτερο στόχο να δημιουργήσεις ένα καλό σχολείο. Σκεφτείτε ότι δεν έχουμε καν μία αντίστοιχα καλή θεωρία για τη διδασκαλία της ορθογραφίας...
Με βάση αυτό, από ένα σημείο και μετά δεν έχει νόημα να κατηγορούμε τους πολιτικούς για αδράνεια ή να περιμένουμε από τα στελέχη της εκπαίδευσης και τους εκπαιδευτικούς της τάξης να λύσουν όλα τα προβλήματα. Το πρώτο βήμα, αν θέλουμε καλά σχολεία, είναι να αυξηθεί η εκπαιδευτική έρευνα και να εξασφαλίσουμε ότι θα εφαρμοστεί στην τάξη.
Το δεύτερο βήμα είναι να δεχτούμε ότι οποιαδήποτε εκπαιδευτική αλλαγή είναι αργή και επίπονη διαδικασία. Θα είναι χρονοβόρα στον σχεδιασμό της, χρονοβόρα στην εφαρμογή της, χρονοβόρα στην αξιολόγηση της. Και όποιος και να την εφαρμόσει θα έρθει αντιμέτωπος και με αποτυχίες. Δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις. Η παραμικρή πετυχημένη αλλαγή απαιτεί τεράστιο μόχθο από πολλούς ανθρώπους. Δεν είναι έργο ενός κι ας μην αρέσει στον εκάστοτε υπουργό αυτό.
ΥΓ 1: υπάρχουν θεωρίες ευρύτερες από τα παραδείγματα που αναφέρω που επιχειρούν να μιλήσουν για το πώς πρέπει να οργανωθεί ένα καλό σχολείο. Αλλά δε συγκρίνονται με τις θεωρίες των φυσικών επιστημών.
ΥΓ 2: εσκεμμένα έχω αφήσει έξω τις ιδεολογικές αφετηρίες κάθε θεωρίας που προσπαθεί να πει τι είναι το καλό σχολείο και πώς φτιάχνεται. Στην πράξη όμως μπαίνουν και αυτές και καθιστούν την κατάσταση πολυπλοκότερη.
Σχόλια