Ναι, αλλά, κύριε, στο γυμνάσιο τα ζητούν παπαγαλία… (ΙIΙ)

Μια από αυτές τις μέρες κατά τη διάρκεια της Γεωγραφίας ένας μαθητής μου μου επισήμανε πως οι άνθρωποι που ζουν στην εύκρατη ζώνη πρέπει να είναι εξυπνότεροι από τους άλλους, αφού έχουν δημιουργήσει τόσα τεχνολογικά επιτεύγματα. Αυτή του η παρατήρηση αποτέλεσε το έναυσμα για μια συζήτηση γύρω από τους λόγους που οδήγησαν τη Δύση να κυριαρχήσει στον υπόλοιπο κόσμο. Παράλληλα, την ίδια μέρα, μια μαθήτριά μου αναρωτήθηκε αν στις τροπικές ζώνες οι άνθρωποι κόβουν τα τροπικά δάση προκειμένου να δημιουργήσουν χωράφια. Άθελά της άγγιξε ένα άλλο μεγάλο θέμα, αυτό της καταστροφής των τροπικών δασών από τα σύγχρονα κράτη.

Σε συμβάντα σαν τα παραπάνω αναφέρεται το δεύτερο απόσπασμα από τον οδηγό του πανεπιστημίου του Harvard που εστιάζεται στο δεύτερο αναγνωστικό στάδιο (δες προηγούμενη ανάρτηση). Συγκεκριμένα, το παρόν κείμενο προτρέπει τους αναγνώστες κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης να σημειώνουν στο περιθώριο του κειμένου τόσο τις σκέψεις που τους δημιουργούνται όσο και πιθανές ερωτήσεις που τους εμφανίζονται ξαφνικά, προκειμένου μαθητικές παρεμβάσεις σαν τις παραπάνω να αποτελούν τον κανόνα και όχι την εξαίρεση.

Πιθανότατα αυτά στους περισσότερους αναγνώστες να φαίνονται αυτονόητα, αλλά αυτό δε σημαίνει πως είναι και για τους μικρούς μαθητές. Τα παιδιά πρέπει να διδαχτούν τόσο να σημειώνουν τις σκέψεις τους όσο και να δημιουργούν ερωτήσεις και να προσπαθούν να τις απαντήσουν κατά τη διάρκεια της ανάγνωσης. Ο καλύτερος τρόπος διδασκαλίας, για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, είναι να δείξουμε εμείς στα παιδιά την ακριβή διαδικασία. Να ξεκινήσουμε δηλαδή εμείς σε ένα κείμενο να σχηματίζουμε ερωτήσεις και στη συνέχεια να προσπαθούμε να τις απαντήσουμε. Το ίδιο ισχύει και για την καταγραφή των σκέψεών μας στο κείμενο ή για οποιαδήποτε άλλη στρατηγική αναφέρεται στον οδηγό. Οι επιδείξεις αυτές πρέπει να είναι συχνές αλλά με τον καιρό να μειώνονται, για να δίνεται αρκετό χρονικό περιθώριο στους μαθητές ούτως ώστε να εξασκηθούν και αυτοί με τη σειρά τους.


2. Σχολιάζοντας: Συνδιαλέξου με τον εαυτό σου, το συγγραφέα και τις ιδέες που σου παρουσιάζονται.

Σκέψου έντονα από την αρχή μέχρι το τέλος της ανάγνωσης κάθε κειμένου

• Πρώτα απ’ όλα: Πέταξε το φωσφορίζοντα μαρκαδόρο για χάρη ενός στυλό ή ενός μολυβιού. Ο μαρκαδόρος μπορεί στην πραγματικότητα να σε αποσπάσει από τη μάθηση και να εμποδίσει την κατανόηση. Αν και μοιάζει με μια ενεργητική στρατηγική μάθησης, στην πραγματικότητα μπορεί να σε βυθίσει σε μια επικίνδυνη παθητικότητα.

• Γέμισε τα περιθώρια του κειμένου με ΛΕΞΕΙΣ: ιδέες που ξεπηδούν, σημειώσεις για πράγματα που σου φαίνονται σημαντικά, υπενθυμίσεις για το πώς θέματα ενός κειμένου μπορούν να συνδεθούν με συζητήσεις στην τάξη ή θέματα του μαθήματος. Αυτό το είδος της αλληλεπίδρασης κρατά ζωντανό το ΛΟΓΟ που διαβάζεις και τους ΣΚΟΠΟΥΣ που ο δάσκαλός σου έχει στο νου του. Αργότερα στο τρίμηνο, όταν θα ξεφυλλίζεις για ένα τεστ ή μια εργασία, οι λέξεις στα περιθώρια θα σου θυμίσουν πολλά.

• Ανάπτυξε το δικό σου συμβολικό σύστημα: ένας αστερίσκος για μια σημαντική ιδέα, για παράδειγμα, ή η χρήση ενός θαυμαστικού για την έκπληξη, το απαίσιο, το παράξενο… Όπως οι λέξεις στα περιθώριά σου, τα σύμβολά σου μπορούν να σε βοηθήσουν να θυμηθείς ξανά σημαντικές παρατηρήσεις που έκανες παλιότερα. Και θα είναι απαραίτητες όταν θα επιστρέψεις στο κείμενό σου αργότερα στο τρίμηνο, ερευνώντας ένα απόσπασμα, μια ιδέα για ένα θέμα, ή κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας για τις εξετάσεις ή μιας εργασίας.

• Συνήθισε να κάνεις ερωτήσεις – «τι σημαίνει αυτό;», «γιατί αυτός ή αυτή έφτασε σ’ αυτό το συμπέρασμα;», «γιατί η τάξη διαβάζει αυτό το κείμενο;» κ.τ.λ. Σημείωσε τις ερωτήσεις (στα περιθώρια, στην αρχή ή στο τέλος του κειμένου, σε ένα σημειωματάριο ή κάπου αλλού). Θα σου υπενθυμίζουν τις ανολοκλήρωτες εργασίες που ακόμα έχεις με το κείμενο: κάτι να ρωτήσεις κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης στην τάξη, ή να το κατανοήσεις μόνος σου, όταν θα έχεις την ευκαιρία να αφομοιώσεις το υλικό καλύτερα, ή όταν θα έχεις διαβάσει περισσότερα.

Προηγούμενο Επόμενο