Ένα τεστ στα Φυσικά

Ακολουθώντας το παράδειγμα του Χρυσόστομου (βλέπε εδώ), αποφάσισα να δημοσιεύσω το παρακάτω τεστ στα Φυσικά που έβαλα στους μαθητές μου στο κεφάλαιο «Οξέα – Βάσεις – Άλατα» της ΣΤ΄. Αυτά που γνώριζαν οι μαθητές πριν από το τεστ ήταν εν συντομία τα εξής (για περισσότερες λεπτομέρειες στις σελίδες 227-234 εδώ):

• Να φτιάχνουν δείκτη από κόκκινο λάχανο («μάπα» όπως είναι γνωστό το λάχανο στην Πάτρα).
• Να διακρίνουν τα οξέα και τις βάσεις με τη χρήση του προαναφερόμενου δείκτη.
• Ότι τα οξέα και οι βάσεις αντιδρούν και σχηματίζουν άλατα.
• Ότι οι βάσεις διαλύουν τα λίπη.
• Ότι τα οξέα διαλύουν τα άλατα.
• Το ξίδι, ο χυμός πορτοκαλιού, ο χυμός λεμονιού και το δηλητήριο της μέλισσας περιέχουν οξύ.
• Το υγρό πιάτων διαλυμένο σε νερό, η μαγειρική σόδα διαλυμένη σε νερό και το δηλητήριο της σφήκας περιέχουν βάση.
• Το μαύρο τσάι είναι δείκτης.

Στόχος μου είναι να καταθέσετε τις απόψεις σας σχετικά με τις ερωτήσεις που έθεσα στους μαθητές μου και να εντοπίσουμε πιθανά θετικά και αρνητικά σημεία του συγκεκριμένου τρόπου εξέτασης.

Έχοντας το πλεονέκτημα να καταθέτω πρώτος τις απόψεις μου, θα αρχίσω από τα ψεγάδια που έχω διαπιστώσει ως τώρα. Καταρχάς, επειδή όλες οι ερωτήσεις ήταν ανοικτού τύπου, οι αδύναμοι μαθητές κυριολεκτικά κατέρρευσαν. Πιθανότατα, αυτά τα παιδιά θα τα διευκόλυνε κάπως αν οι ερωτήσεις ήταν πολλαπλής επιλογής.

Μια επιπλέον δυσκολία αφορά την κατασκευή του συγκεκριμένου τεστ από κάποιον που δεν έχει τις αντίστοιχες γνώσεις ενός καθηγητή της δευτεροβάθμιας. Έτσι, ενώ στα μάτια μου το τεστ φαίνεται υπέροχο, ένας χημικός πιθανόν να εντοπίσει εξόφθαλμα λάθη. Κάθε, επομένως, πρόταση βελτίωσης είναι ευπρόσδεκτη.

Τέλος, δυσκολίες αντιμετώπισα και στη βαθμολόγησή του, λόγω των περιορισμένων γλωσσικών δυνατοτήτων των μαθητών μου.

Πέρα όμως από τα παραπάνω, θα ήθελα η κριτική ματιά σας να σταθεί στο είδος των θεμάτων. Αυτό που είχα στο νου μου ήταν να περιορίσω την προσφυγή των παιδιών στην αποστήθιση και να τα αναγκάσω να καταφύγουν στην κριτική τους ικανότητα για να τα αντιμετωπίσουν. Το πέτυχα;


Παρακάτω ακολουθεί το τεστ.

1. Βρίσκεστε στην τάξη σας με ένα ποτήρι στα χέρια σας γεμάτο μέχρι τη μέση με ένα υγρό. Πώς θα βρείτε αν το υγρό περιέχει οξύ; Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ό,τι υπάρχει αυτή τη στιγμή μέσα στην τάξη.
2. Έχετε βρει στην παραλία κάποιο πέτρωμα, το φέρατε στο σπίτι σας και θέλετε να δείτε αν είναι κάποιο άλας άγνωστο σ’ εσάς. Πώς μπορείτε να το ανακαλύψετε;
3. Μερικά απορρυπαντικά ρούχων δεν περιέχουν βάση. Πώς μπορείτε να διαπιστώσετε αν το απορρυπαντικό που χρησιμοποιείτε εσείς έχει βάση;
4. Μάθατε πως το μαύρο τσάι είναι και αυτός ένας δείκτης. Σας λέω πως και το χαμομήλι είναι και αυτό με τη σειρά του δείκτης. Τι θα κάνετε για να δείτε αν σας λέω την αλήθεια;
5. Έχετε δύο ποτήρια που περιέχουν δύο διαφορετικά υγρά. Σας λέω πως τα δύο ποτήρια μπορούν να περιέχουν:
α) και τα δύο βάση
ή
β) το ένα βάση και το άλλο οξύ
Χωρίς να χρησιμοποιήσετε κάποιο τρίτο υλικό, τι πρέπει να κάνετε για να δείτε τι ισχύει;

Σχόλια

Ο χρήστης Ανώνυμος είπε…
Δάσκαλε,
Θερμά συγχαρητήρια! Πάνε κάποια χρόνια που τελείωσα το σχολείο αλλά σίγουρα θα έβρισκα πολύ διασκεδαστικό & ενδιαφέρον το τεστ. Επίσης κάποιος που μελέτησε και κατάλαβε τα θέματα θα μπορούσε να απαντήσει. Να ρωτήσω και κάτι σα γονιός μαθητή με μαθησιακές δυσκολίες. Γιατί οι δάσκαλοι δεν προτιμούν οι ερωτήσεις στα τεστ να γίνονται με τη μέθοδο της πολλαπλής επιλογής; Θα διευκόλυναν τους μαθητές που έχουν πρόβλημα με το λόγο & τη διάσπαση προσοχής.
Χριστίνα
Ο χρήστης Γιάννης Μιχαηλίδης είπε…
Χριστίνα, σίγουρα διευκολύνουν αυτές οι ερωτήσεις, αλλά πιθανότατα δεν προτιμώνται από κάποιους δασκάλους λόγω της δυσκολίας κατασκευής τους. Εγώ, λόγου χάρη, δεν μπορώ να φανταστώ το τεστ που παραθέτω, με ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής μέσω των οποίων θα διατηρηθεί ο βαθμός δυσκολίας του τεστ.
Ο χρήστης MariaAk είπε…
Αν και φιλόλογος, είπα να αφήσω το σχόλιό μου γιατί οι ερωτήσεις σου μου προκάλεσαν την περιέργεια ώστε να κάτσω να σκεφτώ τις απαντήσεις! Νομίζω η προσπάθεια ένταξης των γνώσεων σε πραγματικές συνθήκες είναι πάντα το ζητούμενο και το πετυχαίνεις. Σίγουρα όμως με προβληματίζει το σχόλιό σου για τους αδύναμους μαθητές. Αναφέρεσαι σε προβλήματα έκφρασης και σύνθεσης της απάντησης ή και κατανόησης του ερωτήματος; Ίσως στο πρώτο για μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες να βοηθούσε αν δινόταν η δομή της απάντησης; με μερικά βήματα δοσμένα από πριν.
Π.χ. 1.Έχω μπροστά μου ένα ποτήρι υγρό(εικόνα).
2.Θέλω να το πιω αλλά δεν ξέρω αν έχει οξύ.
3. Κοιτάω γύρω μου και βλέπω τα παρακάτω υλικά:....... (αν είναι δυνατόν με εικόνες)
4. Αποφασίζω να χρησιμοποιήσω το .......
5. Το .......... θα με βοηθήσει να καταλάβω αν το ποτήρι έχει μέσα οξύ γιατί..........
κλπ.
Είναι λίγο απλοϊκό όπως το γράφω βέβαια...
Σε δύσκολες περιπτώσεις δε θα είχα πρόβλημα να τους δώσω και τα δεδομένα που παρέθεσες στην αρχή (π.χ. οι βάσεις διαλύουν τα λίπη, κλπ). Ειδικά αν δεν έχουν συνηθίσει σε τέτοιου είδους τεστ, ίσως τους βοηθήσει να καταλάβουν πως να κάνουν το άλμα από τη γνώση στην πράξη και να τους εθίσει να επεξεργάζονται τις γνώσεις που αποκτούν με αυτόν τον τρόπο.
Ο χρήστης Γιάννης Μιχαηλίδης είπε…
MariaAk,

αυτό που ξέρω ότι σίγουρα θα βοηθούσε είναι να είχε δοθεί στα παιδιά ένα παρόμοιο τεστ για προπόνηση. Δεν το επιχείρησα, γιατί δεν είναι τόσο εύκολο για μένα να κατασκευάσω αυτού του είδους τα τεστ.

Σίγουρα προς την σωστή κατέυθυνση είναι και οι δικές σου προτάσεις, οι οποίες συμφωνούν και με τις αρχές αντιμετώπισης των Μ.Δ. Δυστυχώς όμως στην πράξη πολλές φορές χανόμαστε μέσα στην ύλη, στον αριθμό των παιδιών, στην πίεση που ασκούν οι άλλοι μαθητές πάνω μας (η ύλη δεν είναι εύκολη ούτε για τους υπόλοιπους μαθητές) και γνωρίζουμε όλοι μας ποιος την πληρώνει.
Ο χρήστης MariaAk είπε…
Πάντως παρά τις δυσκολίες νομίζω, ότι με τα θέματα που διάλεξες σίγουρα πετυχαίνεις το στόχο σου να ξεφύγουν οι μαθητές από την αποστήθιση. Κάθε αρχή και δύσκολη, όσο περισσότερο συνηθίσουν σε αυτήν τη λογική, θα αυξηθούν και τα ποσοστά επιτυχίας. Και μας δίνεις κουράγιο να δοκιμάσουμε και εμείς...
Ο χρήστης Ανώνυμος είπε…
Θα μπορούσες ίσως να θέσεις τον προβληματισμό σου στο http://scienceteachersnet.ning.com/

Ίσως βρεθούν εκεί κι άλλοι φίλοι για να απαντήσουν. ίσως...
Ο χρήστης ΕΛΕΝΗ ΔΑΝΙΛΗ είπε…
Αγαπητέ Odysseas.

ΜΠΡΑΒΟ
Και μόνο το γεγονός ότι εκτίθεσαι στην κοινότητα και ζητάς τη γνώμη μας αυτό από μόνο του αξίζει συγχαρητήρια.
Το τεστ πολύ καλό.
Ανοικτού τύπου ερωτήσεις. Δίνεις την ευκαιρία στα παιδιά να εκφραστούν, άρα να ξετυλίξουν τη σκέψη τους, να δουν τα λάθη τους και να δουν ότι υπάρχει όχι μόνο μία σωστή απάντηση.

Μερικές προτάσεις:
1.Επειδή πολλά παιδιά δυσκολεύονται με τη λεκτική επικοινωνία θα ήταν καλό κάποιες ερωτήσεις να τις κάνεις με εικόνες ή να τους δίνει τη δυνατότητα να απαντούν ζωγραφίζοντας μία διαδικασία και μάλιστα με χρωματιστά μολύβια, και να δούμε μετά αν υπάρχουν διαφορές. Μπορείς δηλαδή το ίδιο τεστ να το δώσεις συνοδευόμενο με κάποιες εικόνες και να ζητάς να σου απαντήσουν επίσης με εικόνες όσοι θέλουν φυσικά. Ή με εικόνες και λόγο μαζί.
2.Μπορείς να μας εξηγήσεις γιατί έβαλες την κάθε ερώτηση; Δηλαδή τι αξιολογείς κάθε φορά. Γιατί αυτό που έχει σημασία σε κάθε τεστ είναι να ξεκαθαρίσει ο δημιουργός του τι θέλει να αξιολογήσει. Εγώ μπορώ να κάνω σχόλια (καλά ή κακά) και να έλθεις και να μου πεις ότι δεν ήταν αυτός ο σκοπός της αξιολόγησης μου ….Δηλαδή για να πάμε ένα βήμα παρακάτω και να μη δημιουργούνται παρεξηγήσεις μεταξύ μας θα πρέπει να δηλώνομε τις προθέσεις μας εκ των προτέρων. Αν το αναλογιστούμε αυτό και καταλάβουμε ότι τελικά όλες οι ερωτήσεις εξετάζουν το ίδιο πράγμα (π.χ. την κατανόηση μίας έννοιας) θα αναγκαστούμε να σκεφτούμε τρόπους να αξιολογήσουμε και άλλα πράγματα…όπως ανώτερης γνωστικές τάξης ερωτήσεις.
Ελένη Δανίλη
Ο χρήστης Γιάννης Μιχαηλίδης είπε…
Καταρχάς, Ελένη, σ' ευχαριστώ για την απάντησή σου. Η δική μου καθυστέρησε κάποιες μέρες λόγω διακοπών. To τεστ μου κατασκευάστηκε για να διαπιστώσω αν έχουν κατανοήσει ή όχι τις βασικές έννοιες του μαθήματος. Το να αναμασήσουν ορισμούς και πειράματα δε μου λέει τίποτα. Ξέρω ότι μπορούν να το κάνουν. Για να αποφύγω τον κίνδυνο της παπαγαλίας επέλεξα αυτές τις ερωτήσεις. Αν λόγου χάρη ένας μαθητής δεν μπορεί να απαντήσει το τρίτο ερώτημα, είναι δυνατόν να ισχυριστώ πως ξέρει πως να ανιχνεύσει μια βάση; Ή αν δεν απαντήσει το τέταρτο ερώτημα, κατανοεί τους δείχτες; Σαφώς όχι.

Επιπλέον, με ενδιέφερε το τεστ να αποτελέσει και πηγή μαθήματος. Έτσι μόλις τελείωσαν σχολιάσαμε όλες τις ερωτήσεις. Υπήρξε κέρδος από αυτή τη διαδικασία. Για παράδειγμα όλα τα παιδιά μου έγραψαν πως αν το χαμομήλι είναι δείκτης, τότε θα χρωματίζεται κόκκινο με το οξύ και μπλε με τη βάση επηρεασμένα σαφώς από το κόκκινο λάχανο. Να μια ευκαιρία περαιτέρω εμβάθυνσης.

Εννοείται πως με ενδιέφεραν και οι ανώτερες γνωστικές λειτουργίες. Να βάλουμε και λίγο το μυαλό μας να δουλεύει. Είναι κάτι που προσπαθώ να το κάνω μέσα από κάθε μάθημα.

Τέλος, όσον αφορά τους μαθητές με αδυναμία στο γραπτό λόγο, προβληματίστηκα αν πρέπει σε κάποια παιδιά να το δώσω με multiple choice. Αν και σε άλλες περιπτώσεις το κάνω, εδώ μου φάνηκε πως θα γινόταν εξαιρετικά εύκολο. Τώρα σχετικά με αυτό που μου προτείνεις αν έχεις κάποιο υπόδειγμα πιστεύω πως θα με βοηθούσε να καταλάβω καλύτερα τι λες.

Αυτά. Δεν ξέρω πόσο σε ικανοποίησα μ’ αυτά που έγραψα.
Ο χρήστης ΕΛΕΝΗ ΔΑΝΙΛΗ είπε…
προτείνω να φτιάξεις μία ερώτηση πλέγματος σαν αυτή και να τη δώσεις παράλληλα με το ανοικτού τουπου τεστ να δούμε αν θα ανταπριθούν οι μαθητές που έχουν αδυναμία λόγου
Μπορείς να κάνεις μάλιστα και μία ωραία έρευνα γι' αυτό
Μπορώ να σε καθοδηγήσω αν θέλεις
στείλε μου email
eleni.danili@gmail.com