Εκπαίδευση και Φασισμός 1

Από μικρό παιδί με γοήτευε η εποχή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου· οι μάχες —παθιάζομαι με τη στρατιωτική ιστορία—, τα πολιτικά στρατόπεδα —καπιταλισμός, ϕασισμός-ναζισμός, κομουνισμός—, η κατάρρευση της πολιτιστικής ανωτερότητας της Δύσης —ο κόσμος εκείνα τα χρόνια ήταν γεμάτος αποικίες—. Ο πόλεμος ϕανέρωσε την ηθική εσχατιά του ανθρώπου, τα πιο ακραία όριά του. Τότε ο ϕασισμός ηττήθηκε, από το '89 όμως αναδύεται πότε εδώ και πότε εκεί.

Πώς διδάσκουμε στους μαθητές να αποϕεύγουν τις παγίδες του ϕασισμού; Υποθέτω πως οι περισσότεροι πιστεύουν ότι αρκεί να βάλουμε ένα ακόμα μάθημα, ένα ακόμα πρόγραμμα ή έστω μερικά ακόμα κεϕάλαια. Για μένα δεν αρκεί. Πρέπει να βρούμε τον πυρήνα του ϕασισμού και να τον πλήξουμε καίρια.

Η κεντρική ιδέα της συγκεκριμένης ιδεολογίας είναι να οργανωθεί η κοινωνία με βάση τη στρατιωτική δομή. Δεν είναι τόσο η νοσταλγία του Χίτλερ ή οι εθνικιστικές κορόνες (σημαντικά στοιχεία κι αυτά) όσο το πάθος για πειθαρχία, η προσήλωση στην ιεραρχική οργάνωση, η ποδοπάτηση της προσωπικότητας του ατόμου για να αναδειχθεί η ομάδα που συνθέτουν το κέντρο κάθε ϕασιστικής παραϕυάδας. Ο ϕασισμός αρνείται το δικαίωμα του ανθρώπου να είναι μοναδικός, ιδιαίτερος, ελεύθερος.

Άρα, το σχολείο οϕείλει να επικεντρωθεί στην ελευθερία, στην ανάδειξη της ιδιαιτερότητας του ατόμου, στον ένθερμο εναγκαλισμό αυτής της ανάδειξης. Πώς το κάνεις; Δεν είναι αντικείμενο συγκεκριμένου μαθήματος. Αναδύεται από τον τρόπο με τον οποίο διδάσκεις. Αναδύεται όταν δίνεις το δικαίωμα στον μαθητή να καθορίσει τη ροή του μαθήματος, τους στόχους, τους τρόπους αξιολόγησης. Όταν ο μαθητής επιλέγει το θέμα στην παραγωγή γραπτού λόγου, όταν μια απορία στα μαθηματικά μετατρέπεται σε μάθημα, όταν ο δάσκαλος επιζητεί και λαμβάνει υπόψη του τις κρίσεις των μαθητών του, όταν τους αντιμετωπίζει ως ελεύθερα όντα. Απαιτεί μια άλλη ριζικά διαϕορετική παιδαγωγική νοοτροπία από αυτήν με την οποία μεγαλώσαμε εμείς. Είναι όμως απαραίτητη γιατί δεν αρκεί να γεννηθείς ελεύθερος· πρέπει να ανατραϕείς κι ελεύθερος.

Σχόλια

Ο χρήστης Ελένη Λιντζαροπούλου είπε…
Καλησπέρα δάσκαλε, θα συμφωνήσω αλλά και θα προσθέσω κάποια πράγματα.

Ο νέος θέλει να ανήκει, είναι αποδεδειγμένο. Δυστυχώς σήμερα – από χρόνια δηλαδή – δεν έχει που να ανήκει. Έχει κατακερματιστεί ο πυρήνας της οικογένειας, έχουν απαξιωθεί οι θεσμοί, έχουν υποτιμηθεί τα σύμβολα και οι συμβολισμοί… και έρχεται μια, κυριολεκτικά, συμμορία να του παρέχει πλαίσιο, ιεραρχία, σύμβολα, συνθήματα…

Η μάχη που πρέπει να δοθεί είναι μεγάλη και ο δάσκαλος καλείται να σταθεί μπροστά, διδάσκοντας και εμπνέοντας και, γιατί όχι, αγαπώντας.

Καλό απόγευμα και καλή δύναμη.