Δύο τρόποι υπάρχουν για να αντιμετωπίσεις τις θεωρίες συνωμοσίας. Ο πρώτος είναι παρόμοιος με τον εμβολιασμό· προετοιμάζεις τους ανθρώπους πριν έρθουν σε επαφή με αυτές. Όταν όμως έχουν έρθει ήδη σε επαφή, απομένει μονάχα ο δεύτερος: προσπαθείς να τους πείσεις ότι η θεωρία συνωμοσίας είναι λανθασμένη, ακολουθώντας τέσσερα συγκεκριμένα βήματα.
Πριν εφαρμόσεις το πρώτο βήμα πρέπει να προσέξεις το ύφος σου. Να είναι φιλικό και να προσπαθήσεις από την αρχή να κερδίσεις την εμπιστοσύνη του συνομιλητή σου, τονίζοντας ότι είναι πολύ θετικό που ενδιαφέρεται για αυτά τα θέματα, γιατί φαίνεται ότι αναζητεί την αλήθεια. Προφανώς, αυτά πρέπει να τα πιστεύεις και όχι να προσπαθείς να τον εξαπατήσεις. Αν δεν κερδίσεις την εμπιστοσύνη του, είναι πολύ δύσκολο να του αλλάξεις γνώμη.
Αφού εξασφαλίσεις την εμπιστοσύνη του, το πρώτο βήμα είναι να παρουσιάσεις την επιστημονική θέση σε απλή, καθημερινή γλώσσα, αποφεύγοντας τους επιστημονικούς όρους. Αν μπορείς χρησιμοποιείς οπτικό υλικό. Εξηγείς αναλυτικά για ποιον λόγο είναι σωστή. Οι άνθρωποι μεταπείθονται αν ακούσουν πολύ καλά επιχειρήματα, αρκεί να είναι κατανοητά. Δυστυχώς πολλές φορές χρησιμοποιούμε επιχειρήματα που είναι κατανοητά σε μας αλλά ακατανόητα στους άλλους. Τέλος, πολύ σημαντικό είναι να τονίσεις την ομοφωνία που υπάρχει στην επιστημονική κοινότητα.
Στο δεύτερο βήμα παρουσιάζεις τη θεωρία συνωμοσίας μία μόνο φορά. Την επαναλαμβάνεις μία μόνο φορά γιατί όσες περισσότερες φορές ακούμε μία πληροφορία τόσο περισσότερο τείνουμε να πιστέψουμε ότι τελικά είναι αληθινή.
Στο τρίτο βήμα εξηγείς αναλυτικά για ποιον λόγο η επιστημονική κοινότητα απορρίπτει τη θεωρία συνωμοσίας. Τονίζεις ιδιαίτερα διάφορες στρατηγικές που χρησιμοποιούνται για να ξεγελάσουν και να πείσουν τον κόσμο. Π.χ., μία κλασική τεχνική είναι να προκαλείς φόβο με τα μηνύματά σου. Αυτό πρέπει να γίνει γιατί οι συγκεκριμένες τεχνικές χρησιμοποιούνται συνέχεια και έτσι εκπαιδεύεις τους ανθρώπους να προφυλάσσουν τους εαυτούς τους και από άλλες θεωρίες συνωμοσίας.
Στο τέταρτο και τελευταίο βήμα επαναδιατυπώνεις και πάλι την επιστημονική θέση. Είναι σημαντικό αυτό το βήμα για τον λόγο που προανέφερα: όσο συχνότερα διατυπώνεις κάτι τόσο περισσότερο οι άνθρωποι τείνουν να πιστεύουν ότι είναι αληθινό.
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να διαβάσετε τα παρακάτω κείμενα στα οποία αναλύονται εκτενέστερα οι παραπάνω τεχνικές. Γενικά, πάντως δεν είναι δυνατόν να πιστεύουμε ότι επειδή θα γράψουμε ένα σχόλιο στα κοινωνικά δίκτυα θα κάνουμε τον χριστιανό άθεο. Οι αλλαγές γίνονται σιγά-σιγά κατά τη διάρκεια μηνών, ακόμα και ετών. Αυτό όμως δεν μπορεί να αποτελεί εμπόδιο. Απεναντίας, ανάλογα με την ειδικότητα που έχει ο καθένας, οφείλει να ενημερώνει τον κόσμο για το τι λέει η επιστήμη σε διάφορα θέματα της επικαιρότητας και να αντικρούει την παραπληροφόρηση.
ΥΣ
Στις πρώτες έρευνες είχε φανεί ότι αν χρησιμοποιείς δεδομένα σε μία συζήτηση για να αποδείξεις τη θέση σου πολλές φορές πετυχαίνεις τα αντίθετα αποτελέσματα. Όχι μόνο δεν μεταπείθεις τους συνομιλητές σου, αλλά τους ωθείς να πιστεύουν ακόμα περισσότερο ότι αυτοί έχουν δίκιο και εσύ άδικο. Ευτυχώς, φαίνεται ότι αυτό το φαινόμενο τελικά είναι σπάνιο.
Κείμενα
Misinformation: susceptibility, spread, and interventions to immunize the public
Σχόλια