Όπως είχα αναφέρει και στην προηγούμενη ανάρτηση, σύμφωνα με τη Θεωρία του Γνωστικού Φορτίου (Cognitive Load Theory) και συγκεκριμένα με το Φαινόμενο του Πλεονασμού (Redundancy Effect), καλό είναι κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας να ακολουθούμε δύο βασικές αρχές όταν παρουσιάζουμε πληροφορίες στον μαθητή:
- Να παρουσιάζουμε τις απαραίτητες πληροφορίες μόνο μία φορά.
- Να απουσιάζουν άσχετες πληροφορίες.
Το Φαινόμενο του Πλεονασμού αναφέρεται σε δύο διαφορετικούς τρόπους παρουσίασης της πληροφορίας:
- όταν παρουσιάζουμε μόνο γλωσσικές πληροφορίες είτε προφορικά είτε γραπτά·
- όταν παρουσιάζουμε ταυτόχρονα γλωσσικές και οπτικές πληροφορίες.
Εδώ θα ασχοληθώ με τη δεύτερη περίπτωση, κατά την οποία παρουσιάζουμε στους μαθητές ταυτόχρονα γλωσσικές και οπτικές πληροφορίες. Ενώ γενικά θεωρείται θεμιτή διδακτική πρακτική η παρουσίαση ταυτόχρονα οπτικών και γλωσσικών πληροφοριών, σύμφωνα με το συγκεκριμένο φαινόμενο θα πρέπει να προσέξουμε το εξής σημείο:
Συνήθως, όταν η εικόνα μεταφέρει όλες τις πληροφορίες που πρέπει να μάθει ο μαθητής, δεν πρέπει να προσθέσουμε και ένα γραπτό κείμενο με τις ίδιες ακριβώς πληροφορίες. Είναι προτιμότερο να δείξουμε στους μαθητές μόνο το παρακάτω διάγραμμα.
Αν προσθέσουμε και το επεξηγηματικό κείμενο, όπως κάνουμε στη δεύτερη εικόνα, το μόνο που πετυχαίνουμε είναι να δυσκολέψουμε τους μαθητές μας. Στην πραγματικότητα το κείμενο μεταφέρει τις ίδιες ακριβώς πληροφορίες που αντλεί ο μαθητής από την εικόνα, με αποτέλεσμα να γεμίζει τη μνήμη εργασίας του και να δυσχεραίνει την κατανόηση των πληροφοριών και κατ’ επέκταση τη μάθησή του.
Εξυπακούεται ότι υπάρχουν και εξαιρέσεις: π.χ., αν ένας μαθητής βλέπει πρώτη φορά στη ζωή του το διάγραμμα πίτα, είναι πολύ πιθανό να χρειαστεί να του δώσουμε και το κείμενο.
ΥΓ: οι εικόνες είναι προσαρμοσμένες από εδώ.
Βιβλιογραφία
- Garnett, S. (2020). Cognitive load theory: A handbook for teachers. Crown House Publishing Ltd.
- Lovell, O. (2020). Sweller's cognitive load theory in action. John Catt Publication.
- Trypke, M., Stebner, F., & Wirth, J. (2023). Two types of redundancy in multimedia learning: a literature review. Frontiers in Psychology, 14, 1148035.
Σχόλια