Μεταγνωστική ανατροφοδότηση

Η τελευταία πρακτική που αναλύεται στο βιβλίο Powerful Teaching: Unleash the Science of Learning είναι η μεταγνωστική ανατροφοδότηση (feedback-driven metacognition). Ουσιαστικά σημαίνει δύο πράγματα:

Α) Πες στον μαθητή πώς τα πήγε

Πρόκειται για την κλασική ανατροφοδότηση. Ο εκπαιδευτικός αναφέρει στον μαθητή πώς τα πάει είτε αμέσως είτε κάποια άλλη στιγμή. Δύο είναι οι αποτελεσματικότεροι τρόποι ανατροφοδότησης:

• να αναφέρει απλώς ότι η απάντηση είναι σωστή ή λάθος·
• να εξηγεί γιατί η απάντηση είναι σωστή ή λάθος.

Και οι δύο τρόποι είναι σωστοί. Ο πρώτος είναι πιο γρήγορος· ο δεύτερος πιο αποτελεσματικός. Ανάλογα με τον χρόνο που έχεις στη διάθεσή σου τους χρησιμοποιείς. Το σημαντικό είναι να θυμάσαι ότι η ανατροφοδότηση πρέπει να υπάρχει και στις σωστές απαντήσεις. Να λες δηλαδή στον μαθητή ότι απάντησε σωστά, ενίοτε εξηγώντας και το γιατί. Κομβικής σημασίας είναι να εξηγείς συχνά-πυκνά στους μαθητές ότι με τα λάθη μαθαίνουμε και είναι μέρος της μαθησιακής διαδικασίας. Εγώ το έχω και σαν κανόνα στην τάξη: «Δεν πειράζει αν κάνουμε λάθος. Μαθαίνουμε!». 

Β) Να ξέρει ο μαθητής τι γνωρίζει και τι δε γνωρίζει

Πέρα από την κλασική ανατροφοδότηση εξίσου σημαντικό είναι να γνωρίζουν οι μαθητές τι ξέρουν και τι δεν ξέρουν, να αναπτύξουν δηλαδή τη μεταγνώση τους. Ο πιο απλός τρόπος για να αναπτυχθεί είναι μέσω της ανάσυρσης. Πριν επιχειρήσουν να απαντήσουν οι μαθητές οποιαδήποτε ερώτηση, σημειώνουν αν είναι βέβαιοι ότι ξέρουν την απάντηση ή όχι. Στη συνέχεια, ανάλογα με την ανατροφοδότηση θα δουν αν έπεσαν μέσα. Έτσι, με το πέρασμα του χρόνου θα αρχίσουν να καταλαβαίνουν τι πραγματικά ξέρουν και τι όχι.

Ανεπτυγμένη μεταγνώση έχουν οι καλοί μαθητές και όχι οι αδύναμοι. Η μειωμένη μεταγνώση έχει ως αποτέλεσμα οι αδύναμοι μαθητές να μην προσέχουν επαρκώς στο μάθημα ούτε να μελετούν σωστά, αφού υπερεκτιμούν τις πραγματικές τους δυνατότητες. Αυτό οδηγεί σε χαμηλή επίδοση που μειώνει την αυτοαποτελεσματικότητά τους. Η μειωμένη αυτοαποτελεσματικότητα τούς οδηγεί σε περισσότερες αποτυχίες, οι αποτυχίες μειώνουν και άλλο την αυτοαποτελεσματικότητα τους, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο. Η καλλιέργεια της μεταγνώσης και η αύξηση της αυτοαποτελεσματικότητας τον σπάει.

• Η πρώτη πρακτική αναλύεται εδώ: Ανάσυρση: Μια απλή και πολύ αποτελεσματική διδακτική πρακτική.
• Η δεύτερη πρακτική αναλύεται εδώ: Κατανεμημένη εξάσκηση.
• Η τρίτη πρακτική αναλύεται εδώ: Μεικτή εξάσκηση.